Buitenland

Amerikanen stranden door heliumlek

Twee ballontochten
om aarde mislukt

Van onze wetenschapsredactie
APELDOORN – De Amerikaanse ballonvaarders Dick Rutan en Dave Melton hebben gisteren na een vlucht van twee uur hun poging om de aarde zonder tussenstop te omcirkelen, moeten opgeven. Een heliumlek in de ballon dwong tot een vervroegde landing. Ook een poging van een Zwitsers team liep vertraging op.

De twee Amerikanen zijn gisteren –ondanks berichten dat ze pas over twee weken zouden vertrekken– toch opgestegen uit de woestijn van New Mexico in de Verenigde Staten. Na een tocht van twee uur en 160 kilometer moesten de ballonvaarders de vlucht afbreken vanwege de lekkage in de ballon. Vanaf een hoogte van 8400 meter sprongen ze met een parachute naar beneden. Voor ze sprongen, zetten ze een gasklep open, zodat helium kon ontsnappen en de ballon vanzelf zou dalen. Een van de piloten heeft mogelijk een been gebroken, verklaarde een woordvoerder.

Gadegeslagen door ongeveer 200 toeschouwers was de 52 meter hoge zilverkleurige Global Hilton-ballon gistermorgen voor het ochtendkrieken opgestegen vanaf het terrein voor de ballonnenfiësta in Albuquerque. De ballon was voorzien van achttien flessen met elk 182 liter propaangas om de lucht in de ballon te verhitten. Aan de bolvormige cabine –doorsnee 2,4 meter– hing een zonnepaneel om elektriciteit op te wekken, waarmee de accu's van de cabine konden worden opgeladen. Rutan en Melton wilden na het opstijgen zo snel mogelijk naar een hoogte van 9700 meter klimmen, om in de straalstroom te komen waarmee zij met een snelheid van ongeveer 320 kilometer per uur in twee weken tijd om de aarde wilden vliegen.

Breitling
In het Zwitserse Château d'Oex zou gisteren de Breitling-ballon vertrekken, maar ook deze poging mislukte. Bij het lossen van de capsule braken de hijskabels. Door de val van 25 centimeter raakte de capsule beschadigd en ging het vertrek niet door. De reparaties zullen volgens vluchttechnicus Andy Elson niet meer dan zes dagen duren.

De Zwitsers willen op 16 januari een nieuwe poging wagen. Teamleider Piccard verwacht in zestien dagen de aarde te kunnen omcirkelen. Ook de Vlaamse fotograaf Wim Verstraeten zal meereizen. Vorig jaar januari waagden zij een eerste poging, maar toen kwamen zij niet verder dan over de Alpen en landden na zes uur in de Middellandse Zee. Het is nog nooit iemand gelukt met een ballon non-stop om de aarde te varen. De Amerikaanse brouwerij Anheuser–Busch heeft een prijs van 500.000 dollar uitgeloofd voor het eerste team dat het wel lukt, plus eenzelfde bedrag voor een door de winnaar te bepalen goed doel.

Niet alleen dat geldbedrag is de reden voor de vele pogingen in de afgelopen maanden. In januari zijn de straalstromen –krachtige winden in de hogere luchtlagen rond de aarde– het gunstigst. Drie solopogingen –van de Brit Richard Branson en de Amerikanen Kevin Uliassi en Steve Fossett– zijn deze en vorige maand mislukt. De inmiddels vierde poging van Fossett strandde afgelopen maandag aan de rand van de Zwarte Zee.