Buitenland23 augustus 2001

Toekomstige Noorse koningin wijst gebruik van drugs af

Mette-Marit maakt schoon schip

Door Bea Versteeg
OSLO – Zij vocht tegen haar tranen. Hij streek haar teder over de wang. Zij is Mette-Marit Tjessem Hoiby en hij is kroonprins Haakon van Noorwegen. Tegenover de internationale pers betuigde Mette-Marit gisteren spijt over haar ruige verleden. Ze deed dat aan de vooravond van haar huwelijk zaterdag met de Noorse troonopvolger.

Mette-Marit greep de persconferentie aan om schoon schip te maken. Zij bekende drugs gebruikt te hebben. Ze slikte pillen tijdens bezoeken aan houseparty's in Oslo in de jaren negentig. „Ik wil afstand nemen van alles wat met drugs te maken heeft.” Haar gedrag die jaren „ging ver over de schreef.”

Het ruige verleden deed de 28-jarige af als jeugdige opstandigheid, die veel sterker was dan andere jeugdzonden. „Ik bevond mij in een omgeving waarin mijn rebellie tot volle bloei kwam en we ons te buiten gingen aan extremiteiten.” Ze gebruikte in dit verband het Noorse woord ”utsvevende”, dat „erg wild” in seksuele zin betekent.

Pijnlijk
Die losbandigheid kwam „mij duur te staan.” Ze raakte zwanger na een korte verhouding met een man die wegens drugsbezit is veroordeeld. Vier jaar geleden schonk zij het leven aan haar zoon, Marius. Mette-Marit begrijpt dat de Noren moeite hebben met haar verleden. Ze zei eveneens het oprakelen ervan als pijnlijk te ervaren. „Ik kan die jaren niet ongedaan maken, hoe graag ik dat ook zou willen.”

Terwijl ze tegen haar tranen vocht en haar aanstaande echtgenoot haar bemoedigde, verklaarde ze geen vragen meer over haar verleden te willen beantwoorden. De persbijeenkomst ging daarna over koetjes en kalfjes. Mette-Marit vertelde bijvoorbeeld dat haar zoontje wel eens gevraagd had „waarom Haakon geen kroon draagt.”

Het persgesprek was er een in een serie van ontmoetingen van het paar met de media. In juli gaf het een interview aan het Britse dagblad The Times. Ook daarin kwam het verleden van de aanstaande bruid ter sprake. Het paar gaf toe wel eens gedacht te hebben dat een huwelijk niet mogelijk zou zijn. Haakon had daarbij zelfs overwogen afstand te doen van zijn rechten op de troon. Verder dan een gedachtespinsel was het nooit gekomen.

Afgelopen zaterdag kon tv-kijkend Noorwegen zich laven aan het jonge geluk. Veel diepgang had dat gesprek niet. Het paar bekende er verschillende meningen op na te houden, wat soms tot pittige discussies leidde. „Wij zijn het niet over alles eens en we zijn allebei erg eigenwijs”, aldus Mette-Marit. Zo verschilden ze zelfs van mening over hun eerste ontmoeting. Mette-Marit dacht dat dat vier tot vijf jaar geleden was. Haakon hield het op twee jaar geleden.

Weerstand
Met de diverse interviews wil het Noorse hof de weerstand tegen het huwelijk wegnemen. Lang niet alle Noren zijn gecharmeerd van de gedachte dat een voormalige serveerster met niet meer dan een middelbare schoolopleiding hun toekomstige koningin wordt. Dat het stel al meer dan een jaar samenwoont, is velen eveneens een doorn in het oog. Ze zijn er zelfs van overtuigd dat het paar geen plannen had om te trouwen. Dankzij de Noorse Lutherse Kerk, waarvan Haakon als koning het hoofd zal zijn, zou het paar nu toch in het huwelijk treden. De kerk keurt ongehuwd samenwonen namelijk af.

De keuze van Haakon heeft de populariteit van de monarchie geen goed gedaan. Een op de vier Noren geeft de voorkeur aan een republiek. Na de verloving van het paar gaven veel Noren aan dat Haakon de monarchie geen dienst bewees. Het koninklijk huis werd veel te gewoontjes. De kritiek is dezer dagen wat verstomd, maar ze lijkt weer in volle hevigheid te zullen losbarsten zodra het feest voorbij is.

De reactie van de anders zo liberale Noren heeft het koninklijk huis verrast. Het begon daarom een tegenoffensief. Koning Harald en koningin Sonja lieten geen gelegenheid onbenut om hun zoons keuze te ondersteunen. Rond Kerst verschenen foto's van de koninklijke familie, inclusief Marius. De koningin speelde met hem, de koning nam hem op schoot.

Koningin Sonja zei onlangs veel van zichzelf in de zelfstandige en eigengereide Mette-Marit te herkennen. Zij gaf haar aanstaande schoondochter een stoomcursus koninklijk gedrag en bracht haar de fijne kneepjes van de hofetiquette bij. Sonja is vastbesloten dat Mette-Marit niet door moet maken wat haar in 1968 na haar huwelijk met Harald overkwam. Ze trof er een kille vrouwonvriendelijke hofcultuur aan, waarin ze zelf haar weg maar moest zien te vinden.

Festiviteiten
Aanvankelijk zouden Mette-Marit en Haakon doorgaan met hun studies. Die zijn op een laag pitje gezet. Na hun wittebroodsweken, die vanwege vliegangst van de bruid waarschijnlijk in Noorwegen worden doorgebracht, zullen ze kennismakingsbezoeken brengen aan Noorse provincies. Ook dit maakt deel uit van de campagne de Noren gunstig te stemmen.

In Oslo wordt deze dagen de laatste hand gelegd aan de trouwpartij van aanstaande zaterdag. Voor het paar beginnen de festiviteiten vandaag. Ze geven vanavond een feest voor hun gasten uit binnen- en buitenland op het koninklijke buiten Skaugum bij Oslo, waar ze ook zullen gaan wonen. Morgenochtend staat een cruise door het Oslofjord op het programma. 's Avonds biedt de Noorse regering het paar en hun gasten een diner aan.

Het paar zal zaterdag om 17.00 uur de Domkirke betreden om in het huwelijk te treden. Marius zal een van de bruidskinderen zijn. 's Avonds is er een diner in het koninklijk paleis, waarna het paar om 23.30 uur het bal zal openen.

Voor het Noorse huwelijk van het jaar sturen alle Europese vorstenhuizen leden naar Oslo. De Britse prins Charles, zijn broer Edward en diens vrouw Sophie komen. België stuurt koning Albert, koningin Paola en prins Filip. De Zweedse en de Noorse koninklijke families zijn bijna voltallig aanwezig. Uit Nederland komen prins Willem-Alexander en Máxima en prins Constantijn en prinses Laurentien. De eerste twee kunnen in Oslo ideeën opdoen voor hun trouwdag op 2 februari volgend jaar.