Midden-Amerika gewend
aan natuurgeweld

Het gebeurt niet zo vaak dat een natuurramp in Midden-Amerika de internationale pers haalt. Toch krijgt het gebied met grote regelmaat te maken met aardverschuivingen, aardbevingen, overstromingen en uitbarstingen van vulkanen. Elk jaar vallen er duizenden doden en loopt de schade in de honderden miljoenen.

LIGGING GEBIED: Het grootste probleem is de ligging van het gebied zelf. Ingeklemd tussen twee oceanen valt het tropische gebied makkelijk ten prooi aan orkanen. Een triest dieptepunt was Mitch, de storm die drie jaar geleden 9000 mensenlevens eiste. Een ander kwetsbaar punt is van geologische aard. Midden-Amerika ligt op een as waarlangs aardbevingen en vulkaanuitbarstingen met grote regelmaat voorkomen. En uitgerekend langs die as woont tweederde van de bevolking van de regio.

De hoofdstad van Nicaragua, Managua, ligt er precies op. Daar vielen in 1972 bij een krachtige aardbeving zeker 10.000 doden. De hele stad veranderde in één klap in een ruïne. Vier jaar later was het raak in Guatemala. Een aardschok van 7,5 op de schaal van Richter kostte 26.000 mensen het leven. Een zeer krachtige aardbeving trof Mexico in 1985. Volgens officiële cijfers vielen er toen 5000 doden. Maar andere schattingen noemen een aantal van 35.000. Een jaar later kwamen bij een beving in El Salvador 1400 mensen om.

DURE GROND: Vulkaanuitbarstingen zijn in Midden-Amerika ook aan de orde van de dag. De kans op slachtoffers is groot, want de helft van de bevolking woont binnen een straal van 20 kilometer van een vulkaan. Veel arme boeren bebouwen een stukje grond op een helling omdat grond elders te duur is. Tussen 1994 en 1996 telde Midden-Amerika twintig actieve vulkanen.

HOUTKAP: Een deel van de rampen wordt veroorzaakt door menselijk toedoen. Door houtkap en de daaruit voortvloeiende erosie neemt de kans op overstromingen toe. Veel slachtoffers vallen doordat hun huizen op een gevaarlijke plek zijn gebouwd of doordat evacuatieplannen simpelweg ontbreken.

PUIN: Ook slapende vulkanen kunnen een gevaar opleveren. Dat bleek toen orkaan Mitch over Nicaragua raasde. De rand van de krater van een vulkaan bezweek onder het geweld van het snel stijgende regenwater. Er ontstond een lawine van puin, aarde en stenen die een dorpje compleet overwoekerde en 2000 mensen het leven kostte.

Mitch is overigens maar een van de vele tropische stormen die het gebied heeft getroffen. De afgelopen eeuw kreeg Midden-Amerika er met meer dan honderd te maken. Eenderde daarvan had orkaankracht.

VLOEDGOLVEN: Tot slot moet de bevolking ook nog op haar hoede zijn voor aardbevingen die zich onder water voordoen, aan de kant van de Stille Oceaan. Er kunnen dan vloedgolven ontstaan die tientallen meters hoog zijn en grote stukken gebied onder water kunnen zetten. De afgelopen eeuw kreeg Midden-Amerika zeker 34 keer te maken met dit verschijnsel.