Verkiezingen maken weinig los bij helft stemgerechtigden
Amerikanen negeren stembus
Van onze correspondent
NEW YORK – Republikeins presidentskandidaat George Bush en zijn Democratische rivaal Al Gore zijn de laatste dagen stad en land afgereisd om weifelaars over de streep te halen. Hún streep welteverstaan. En verder om iedereen op het hart te drukken morgen toch vooral te gaan stemmen.
Die laatste inspanning is tot mislukken gedoemd. „Hooguit de helft van de stemgerechtigde Amerikanen gaat morgen stemmen, als het tenminste meezit”, aldus professor Thomas Patterson van de Harvard Universiteit. Met collega Marvin Kalb en in samenwerking met The Washington Post heeft Patterson een onderzoek gedaan naar de stemmotivering van de Amerikanen. Het resultaat: de helft is niet geïnteresseerd.
Vier jaar geleden ging de geïnteresseerde helft stemmen. Dat was een 'presidentieel' verkiezingsjaar, waarin onder meer Bill Clinton werd herkozen. Twee jaar later ging maar 36 procent van de stemgerechtigde Amerikanen naar de stembus. Nu gaat het weer om een 'presidentieel' jaar, dus Patterson verwacht een grotere opkomst dan twee jaar geleden. Waarom blijven zo veel Amerikanen thuis? „Daarvoor zijn verschillende oorzaken aan te wijzen. De hoogconjunctuur is er een van. Het gaat de meeste kiezers goed, erg goed. Waarom zouden ze dan gaan stemmen? Bovendien staan er geen grote thema's ter discussie, tenminste niet in deze verkiezingsstrijd.”
Verder spreken beide kandidaten blijkbaar niet erg aan. Zij liggen al weken vrijwel gelijk in de opiniepeilingen. Dan is de een weer wat voor, dan de ander. „Wat geeft het wie er in het Witte Huis komt, voor mij persoonlijk maakt dat niets uit”, aldus Dave Starner uit Columbus in Ohio.
Kassen
De gemiddelde leeftijd van de mensen die gaan stemmen is 49 jaar. De gemiddelde leeftijd van de niet-stemmers ligt tien jaar lager. „Dat is verontrustend, want als wij de jongeren nu niet naar de stembus krijgen dan gaat er op den duur –bij wijze van spreken– niemand meer stemmen”, aldus Patterson. Hij wijst erop dat veel niet-stemmers niet alleen wegblijven omdat er geen boeiende of spannende verkiezingsthema's zijn, maar ook omdat zij de politiek een smerig bedrijf vinden. Een bezigheid die is gebaseerd op bedrog, gelieg en wordt gefinancierd door belangengroepen.
„Kijk eens naar die campagnes. Allerlei belangengroepen storten miljoenen in de campagnekassen. Na de verkiezingen komen die incasseren, want je dacht toch niet dat hier iets voor niets gebeurt? Ik heb het over het bedrijfsleven, maar evengoed over de vakbonden, de milieugroepen, over conservatieve groeperingen en progressieve bewegingen. Er is geen kandidaat die op eigen kracht –op eigen overtuigingskracht– gekozen wordt. Dat is dus geen democratie meer”, meent Margaret Mattas uit New York. Wanneer heeft zij voor het laatst gestemd? „O, dat weet ik niet meer, maar dat is ieder geval erg lang geleden.” Patterson vindt dit een verontrustende ontwikkeling. „Sommige politici zien de gevaren van deze ontwikkeling wel in, maar het is voor hen blijkbaar erg moeilijk om uit deze vicieuze cirkel te ontsnappen. Geld, partijbelangen, eigen belangen, wie denkt er nog aan de belangen van de kiezer? Soms denk ik wel eens dat wij een ernstige crisis nodig hebben om deze negatieve spiraal te doorbreken”, aldus Patterson.
