Overlevingskansen van 118
opvarenden Koersk klein

Al bijna een week proberen reddingswerkers van de Russische marine toegang te krijgen tot de onderzeeboot die op een diepte van ruim honderd meter op de bodem van de Barentszzee ligt. Pogingen om reddingssondes vast te koppelen aan de Koersk mislukten afgelopen nacht opnieuw.

„Er wordt non-stop geprobeerd vier capsules vast te koppelen. Tot nu toe hebben we echter geen succes gehad”, aldus een woordvoerder van de Noordelijke vloot. De hoop om mensen nog levend uit het wrak te halen is nu vooral gevestigd op buitenlandse hulp, die pas gisteren naar de plaats des onheils kon vertrekken.

Reddingsonderzeeër
Sinds woensdag is er geen teken van leven meer vernomen uit de onderzeeër. De Russische premier Kasjanov sprak over een „vrijwel rampzalige situatie.” Experts menen dat de zuurstof in het getroffen schip vandaag op moet zijn, terwijl de Britse reddingsonderzeeër LR5 pas morgen ter plaatse kan zijn. De commandant van de Russische Noordelijke vloot, Popov, toonde zich gisteravond optimistischer. Een deel van de 118-koppige bemanning zou nog in leven zijn. Popov putte zijn hoop uit de klopsignalen die opvarenden van de gezonken duikboot maandag hadden gegeven. Die waren een reactie op signalen van een reddingsteam in een duikklok.

Volgens de televisiezender RTR, die zich baseert op de commandant, meldde de reddingscapsule: „Er is hulp. Houd vol!”. De bemanning antwoordde: „Wij hebben het begrepen. SOS.” De opvarenden stelden vervolgens dat er nog maar weinig zuurstof aan boord zou zijn. Sinds woensdag zijn er geen levenstekenen meer vernomen. Volgens de marine vermijden de opvarenden elke beweging om zuurstof te sparen.

Ondertussen blijft het ongeluk omgeven met geheimzinnigheid. Ondanks toenemende kritiek op het optreden van de Russische autoriteiten blijven veel vragen onbeantwoord. Het blijft gissen naar de ware toedracht van het ongeluk.

Explosie
De officiële Russische lezingen spreken elkaar bijna op elk punt tegen. Sommige bronnen binnen de marine zeggen dat torpedo's in het vooronder zijn geëxplodeerd, anderen houden het nog altijd op een botsing met een buitenlandse onderzeeboot, een oppervlakteschip of een onbekend object, mogelijk een mijn uit de Tweede Wereldoorlog.

De Russische vice-premier Ilja Klebanov, hoofd van de commissie die het ongeluk onderzoekt, zei gisteren op een persconferentie in Moermansk dat specialisten ervan overtuigd zijn dat de Koersk in botsing is gekomen met een nog onbekend drijvend voorwerp. „Er is sprake van een reusachtige dynamische klap aan de rechterkant van de neus van de onderzeeër en het lijkt op een botsing met een voorwerp van groot tonnage”, aldus Klebanov.

Hij zei dat het nog onduidelijk is waarmee de Koersk in aanvaring kan zijn gekomen, omdat er geen andere schepen in het gebied waren behalve de Russische schepen die meededen aan marineoefeningen.

Volgens Klebanov moeten veel van de opvarenden meteen zijn omgekomen bij de klap, die „een verschrikkelijk gat” sloeg. De Koersk zonk binnen twee minuten van een diepte van 20 meter naar de zeebodem op 108 meter diepte in de Barentszzee.

Na analyse van filmbeelden verklaarde de Russische marine dat volgens hen een geweldige explosie bij de boeg van het schip de oorzaak van het ongeluk moet zijn geweest. De commandocentrale van de onderzeeër is door de ontploffing compleet verwoest. Een meerderheid van de bemanning bevond zich op het moment van het ongeluk waarschijnlijk in het getroffen voorste gedeelte, zo verklaarde de Russische vice-premier Klebanov gisteravond. Niets zou volgens hem echter wijzen op een explosie binnen in de onderzeeër.

In westerse kringen gaat men wel uit van een interne explosie. Een Amerikaanse televisiezender zei woensdag uit kringen van de Amerikaanse geheime dienst te hebben vernomen dat zich aan boord van de Koersk twee grote explosies hebben voorgedaan. De tweede was veel krachtiger dan de eerste.

De Russische krant Komsomolskaja Pravda publiceerde vandaag een lijst met namen van 118 opvarenden: 86 officieren en onderofficieren, 31 matrozen en een burger. In de eerste twee compartimenten, die binnen enkele minuten onder water moeten zijn gelopen, hielden zich volgens het dienstrooster 43 mensen op, aldus de krant.