„Burgers VS zijn welkom in Cuba”

HAVANA (IPS) – Hoewel Amerikaanse staatsburgers eigenlijk niet naar Cuba mogen reizen, bezoeken elk jaar tienduizenden Amerikanen zonder toestemming het Caraïbische eiland.

De Amerikanen reizen via derde landen en de lokale autoriteiten zijn zo vriendelijk geen stempel in hun paspoort te zetten. Ondanks de bijna veertig jaar oude boycot tegen Cuba en de beperkingen om naar het land te reizen, behoren de VS tot de toptien van landen die toeristen aan Cuba leveren – zonder de Cubaanse Amerikanen mee te rekenen.

Cuba heeft de Amerikaanse toerist veel te bieden: het ligt dicht bij de Verenigde Staten, het heeft enkele van de beste stranden van het Caraïbisch gebied en steden uit de koloniale tijd, de bevolking is bijzonder gastvrij en de cultuur is uniek. Amerikanen geven de voorkeur aan de hotels van oud Havana, clubs met goede jazzmuziek en de eenzaamste stranden.

In het historische centrum van de Cubaanse hoofdstad verblijven Amerikaanse gasten in het Sevilla-, het Plaza-, het Santa Isabel- en het Floridahotel. Zij kunnen ook de kamer in ”Ambas Mundos” bezoeken waar Ernest Hemingway ”De oude man en de zee” schreef, of een glas drinken in de bars waar de legendarische schrijver vaak kwam.

Recht
„De Cubaanse autoriteiten gaan erg voorzichtig te werk”, zegt een 62-jarige Amerikaan die samen met zijn zoon via een derde land naar Cuba is gereisd. „Als ik terugkeer, zal niet uit mijn reisdocumenten blijken dat ik in Cuba ben geweest, en ik zal ook niet moeten uitleggen hoeveel geld ik heb uitgegeven. Tien jaar geleden zou ik er niet aan gedacht hebben de wet te overtreden. Maar de tijden zijn veranderd. Ik heb het recht te reizen waarheen ik wil, en dat doe ik ook. Ik ben hier al geweest toen ik jong was en ik wilde terugkeren met mijn zoon.”

Om het eiland op te mogen, moest hij een geldig paspoort hebben en een visum voor dertig dagen in de vorm van een stempel op een toeristenkaart. Maar in de VS loopt hij het gevaar duizenden dollar boete te moeten betalen en tot tien jaar in de cel te belanden voor zijn bezoek aan Cuba en voor het uitgeven van geld zonder toestemming.

Toch schat het Cubaanse ministerie van Economie en Planning dat vorig jaar meer dan 65.000 Amerikanen naar Cuba zijn gereisd, onder wie ongeveer 2800 zakenlui die graag een plaatsje willen verwerven op de Cubaanse markt als het embargo wordt opgeheven. Bovendien bezochten in 1999 ook nog eens naar schatting 124.000 Cubaanse Amerikanen van de eerste, tweede en derde generatie het eiland – dat stelt althans de website van de Amerikaans-Cubaanse Handels- en Economische Raad, een vereniging zonder winstoogmerk die in 1992 werd opgericht met zetel in New York.

De meeste Cubaanse bannelingen of hun afstammelingen maakten gebruik van hun recht op één bezoek per jaar aan het land van herkomst om redenen van ”humanitaire nood”. Maar er kwamen er ook 20.000 die zonder toelating naar Cuba reisden of meer dan één keer per jaar kwamen. Volgens de krant ”El Nuevo Herald” uit Miami reisden vorig jaar zelfs 150.000 bannelingen naar Cuba, van wie 28.000 zonder toestemming van het ministerie van Financiën.

Waarschuwing
Volgens de Amerikaans-Cubaanse Handels- en Economische Raad zijn de illegale reizen naar het eiland de afgelopen vijf jaar met 19 à 21 procent per jaar toegenomen, ondanks de strenge waarschuwingen uit Washington. De reisorganisatie Tico Travel waarschuwt op haar website dat het reizen naar Cuba strikt beperkt is. „Amerikaanse staatsburgers en alle personen in de VS vallen onder deze beperkingen, ongeacht hun nationaliteit. Het is verboden geld uit te geven in verband met een reis naar Cuba, tenzij de reiziger een vergunning heeft.”

Het Amerikaanse departement voor consulaire diensten waarschuwt toekomstige reizigers dat „de medische zorg in Cuba niet beantwoordt aan de Amerikaanse normen” en dat onbewaakte pakjes of tassen op publieke plaatsen bommen kunnen zijn. Het voegt er nog aan toe dat het water rond Cuba gevaarlijk kan zijn, dat de criminaliteit in Cuba toeneemt en dat personen die –zelfs onbewust– de Cubaanse wetten overtreden, kunnen worden uitgewezen, gearresteerd of gevangengenomen.

Andere websites geven een heel ander beeld. USA Cuba Travel, een Canadees reisbureau dat al tien jaar reizen naar Cuba organiseert, biedt Amerikanen „de gemakkelijkste en veiligste manier” om het eiland te bereiken vanuit Canada, Mexico, Jamaica en de Dominicaanse Republiek. Het agentschap meldt dat er wel wat zakkenrollers zijn, maar dat Cuba een heel veilig land is. „Je kunt er 's avonds onbezorgd rondlopen in de toeristische wijken. Op elke hoek van de straat staat een politieagent om de veiligheid van de toeristen te garanderen.”

„Reizigers lopen in Cuba geen belangrijke gezondheidsrisico's. In alle grote hotels zijn artsen 24 uur per dag van dienst en één ziekenhuis in Havana is volledig gereserveerd voor buitenlanders. Amerikaanse staatsburgers zijn welkom in Cuba”, aldus USA Cuba.

Cruiselijn
Een andere Canadees reisbureau, Cuba Cruise Corporation, kondigde onlangs aan dat er vanaf november een cruiselijn tussen Nassau en Havana van start gaat, waardoor Amerikaanse toeristen het land op legale wijze zullen kunnen bezoeken. De eerste oceaanverbinding tussen de VS en Cuba werd opgezet in 1840. Het verbod op de verkoop van sterke drank in de VS tussen 1920 en 1935 betekende een enorme stimulans voor het toerisme naar Cuba, dat toen bekendstond als het paradijs van rum, seks en gokken. De toeristenstroom uit de VS naar het eiland kende een hoogtepunt in 1957, met 236.217 reizigers – bijna 87 procent van alle bezoekers aan Cuba. In 1960, een jaar na de Cubaanse revolutie, bedroeg dat cijfer maar 61.098 meer en viel toen verder terug tot nul.

Maar de tijden zijn inderdaad veranderd. In 1999 mocht Cuba meer dan 1,6 miljoen toeristen begroeten, onder wie 276.000 Canadezen, 182.000 Duitsers en 161.000 Italianen. Cuba wil dit jaar bijna 2 miljoen toeristen trekken, en volgens het ministerie voor Toerisme zal dat cijfer tegen 2010 op 5 tot 7 miljoen liggen. Als het Amerikaanse embargo wordt opgeheven, zou Cuba zelfs om en nabij de 12 miljoen toeristen per jaar kunnen lokken, meer dan de eigen bevolking.