Klestil talmt met
beslissing over
regeringscoalitie

Schüssel en Haider overhandigden de president gisteren het regeerakkoord. Klestil is volgens de Grondwet niet verplicht in te stemmen met de coalitie die beide partijen zonder formatieopdracht hebben gevormd. Maar in een interview heeft hij gisteren gezegd nauwelijks een andere keuze te hebben. Klestil, zelf afkomstig uit de ÖVP, is altijd tegen een regering met de FPÖ geweest, omdat hij schade voor de reputatie van Oostenrijk vreest. „Als ik deze regering beëdig, gebeurt dat niet uit persoonlijke overtuiging, omdat ik bang ben dat Oostenrijk internationaal schade lijdt”, aldus de president in het vraaggesprek. Hij voegde er echter aan toe dat in een parlementaire democratie de meerderheid van het parlement beslist.

Om de bedenkingen van het staatshoofd weg te nemen heeft Haider hem voorgesteld aan het regeerakkoord een passage te laten voorafgaan waarin ÖVP en FPÖ aangeven dat zij zich aan de maatstaven van de Europese democratie zullen houden. Klestil heeft dit voorstel overgenomen. Hij schrijft een tekst en laat die door Schüssel en Haider tekenen.

Ministersposten
Klestils eis dat de leiders van FPÖ en ÖVP hun trouw aan de democratie moeten beloven lijkt bedoeld om de weerzin tegen de beoogde coalitie in het buitenland te doen verminderen. De coalitieplannen hebben vooral in het buitenland voor veel commotie gezorgd. Haider staat bekend om zijn extreem rechtse standpunten. De EU heeft gedreigd Oostenrijk politiek te isoleren als de FPÖ deel van de regering gaat uitmaken. Als Klestil met de „blauw-zwarte” coalitie instemt, wordt duidelijk welke ministersposten extreem rechts krijgt. Schüssel wordt premier. De FPÖ krijgt in ieder geval Financiën. Verder zou de ÖVP Buitenlandse en Binnenlandse Zaken, Economische Zaken, Landbouw en Onderwijs gaan bezetten. De FPÖ zou behalve op Financiën ministers krijgen op Defensie, Infrastructuur, Justitie en Sociale Zaken. Haider neemt geen zitting in de regering. Hij geeft er de voorkeur aan gouverneur van de provincie Karinthië te blijven.

De ÖVP en de FPÖ bezetten 104 van de 183 zetels in het parlement. De sociaal-democraten, die sinds de Tweede Wereldoorlog altijd in de regering hebben gezeten, op de periode tussen 1966 en 1970 na, voeren de oppositie aan. Voor het partijbureau van de ÖVP demonstreerden gisteren naar schatting tienduizend mensen tegen de coalitie met de FPÖ. Zij keerden zich tegen het bondgenootschap met het „racisme.”

Eerder op de dag had een groep vooraanstaande intellectuelen en kunstenaars een open brief aan de Oostenrijkse president Thomas Klestil geschreven om hem op te roepen de coalitie af te wijzen.

Kritiek
Haider uitte gisteren opnieuw kritiek op het buitenland, dat zich tegen de deelname van zijn partij in de regering blijft verzetten. „Er is veel opwinding in de Europese kippenren, ook al is de vos nog niet binnen”, zei hij tegen het Duitse weekblad Die Zeit. Hij zei er genoeg van te hebben zich steeds te moeten verontschuldigen voor uitlatingen over Hitler-Duitsland.

ÖVP-voorman Gerhard Hirschmann greep op de Tweede Wereldoorlog terug om zijn ongenoegen te uiten. „Bevelen uit Berlijn hebben we al eens gekregen en dat willen we niet nog een keer meemaken”, zei hij over de kritiek van de Duitse bondskanselier Gerhard Schröder. Ook de Franse president Chirac kreeg een veeg uit de pan. „We hebben de democratische beleringen uit Parijs niet nodig. Dat land heeft veel meer restricties voor de toelating van buitenlanders dan Oostenrijk en het heeft het tot en met het laatste uur opgenomen voor Slobodan Milosevic”, meende Hirschmann.

De president heeft in Oostenrijk vooral een ceremoniële functie. Maar een van de zaken waarbij hij werkelijk een vinger in de pap heeft, is de formatie van een nieuw kabinet. Een nieuwe regering komt er alleen als de president zijn goedkeuring eraan geeft. In principe heeft Klestil dan ook de mogelijkheid zijn veto uit te spreken over de coalitie. Hij kan zelfs nieuwe verkiezingen uitschrijven. Dat is sinds de Tweede Wereldoorlog echter nooit voorgekomen.

De extreem rechtse FPÖ, die de laatste tijd in opiniepeilingen als grootste partij in Oostenrijk uit de bus kwam, is haar koppositie kwijt. Volgens een peiling in opdracht van het Oostenrijkse weekblad News staat de sociaal-democratische SPÖ met 31 procent weer bovenaan.

ABN Amro
ABN Amro zal voorlopig ophouden met het adviseren van de provincie Karinthië, waar de omstreden Oostenrijkse partijleider Haider gouverneur is. De bank wil „eerst overtuigend vaststellen” dat geld waarbij de bank betrokken is, niet wordt gebruikt voor maatregelen met een discriminerend karakter. Dit heeft ABN Amro vanmorgen bekendgemaakt.

In een verklaring stelt de bank dat door de recente ontwikkelingen het adviesvoorstel in een politiek krachtenspel is beland. De bevriezing moet de onafhankelijke en onpartijdige positie van de bank bevestigen. ABN Amro adviseert Karinthië al jaren.

Wintersport
De Belgische ambassadeur in Oostenrijk, Adam, meent dat er sprake is van „een misverstand” rond de uitlatingen van de Belgische minister Michel van Buitenlandse Zaken over skivakanties in Oostenrijk. Adam zei dat tijdens een interview voor de Oostenrijkse televisie. Michel raadde de Belgische bevolking gisteren aan niet in Oostenrijk op wintersport te gaan in verband met de mogelijke deelname van de extreem rechtse FPÖ aan de regeringscoalitie. „Het is een misverstand. De minister heeft gezegd dat hij persoonlijk op dit moment niet op vakantie zou gaan naar Oostenrijk”, aldus de ambassadeur.