Luchtvaart beleeft
vlekkeloze jaarwisseling

Hoewel zes uur 's morgens voor nieuwjaarsdag een tamelijk matineus tijdstip is, zijn de echte vroege vogels al bijna gevlogen. Om 06.08 uur vertrekt vlucht HV 705 van Transavia naar Malaga met 123 van de 184 plaatsen bezet. Hiermee is vanaf Schiphol de eerste vlucht in het nieuwe jaar een feit. KLM is in 2000 op Schiphol de eerste binnenkomer met vlucht KL 642 uit New York, die om 06.16 uur landt.

Samen met een toestel uit Toronto vloog de Boeing 747-300 van de KL 642 op 0.00 uur Greenwich Mean Time (GMT) het nieuwe jaar in. Aan boord ook KLM-directeur Peter Hartman, die hiermee zijn solidariteit met het op dat tijdstip werkzame deel van het KLM-personeel gestalte geeft. Op het uur U bedankt hij de circa zestig passagiers dat zij deze nacht met KLM vliegen. Oliebollen, champagne en een speciaal certificaat vielen de passagiers ten deel.

De millenniumnacht heeft in de luchtvaart een hoog aanwezigheidsgehalte van directeuren. Zo is de hoogste baas van Sabena ook op GMT in de lucht en zwaait Transavia-directeur Peter Legro de eerste passagiers van Schiphol uit. Rond zes uur is het op de luchthaven erg rustig. Nog rustiger dan menigeen verwachtte. Het is zo stil dat je het gesnurk van enkele slapers hoort. In het rood-witgeblokte bouwwerk nabij de NS-balies liggen vijf mensen te dromen.

Pips
Hoewel Schiphol de enigszins gevreesde millenniumnacht operationeel goed doorkomt, staan de daarbuiten aangeboden diensten op een laag pitje. Waar taxi's normaliter op klanten wachten, is dat nu andersom. Délifrance kan de klandizie niet aan van de tientallen mensen die een broodje willen. Deze uitbater heeft geluk, want Burger King is dicht. Deze hamburgergigant gaat er prat op dat de vestiging op Schiphol elke dag 24 uur open is...

Feit is dat er rond de jaarwisseling niet veel mensen vliegen. Hier stelde de middenstand op de luchthaven zich op in, evenals de luchtvaartmaatschappijen met een beperkt aanbod van vluchten. Schiphol verwerkt op deze dag ruim 500 vluchten, tegen zo'n 1000 op een gewone zaterdag. Veel mensen willen nu niet vliegen omdat ze bang zijn ongecontroleerd naar beneden te komen.

Francien van Batenburg uit Rotterdam behoort tot deze categorie, maar heeft zich door haar man Cornelis toch over laten halen om vandaag naar Malaga te vliegen. Ze kijkt bedrukt en ziet er pips uit. „Ik heb slecht geslapen en ben nog steeds een beetje bang dat we naar beneden vallen.” Leo Geurts (42) uit Vijfhuizen vliegt vandaag, met bestemming Bombay, voor het eerst in zijn leven en kijkt daar nuchter tegenaan. „Ik vlieg pas om half tien en dan zijn er al zo veel vluchten in de lucht dat het best goed zal gaan.”

75.000 flessen
Verschillende balie-employés zijn na het vieren van de jaarwisseling direct naar Schiphol gegaan. Esther van Egmond uit Rijnsburg van touroperator Neckermann: „Ik moest hier om half vijf zijn en ben daarom maar niet naar bed geweest.” Sabine Buschman uit Ede, die mij voor de KLM-vlucht incheckt, is ook onmiddellijk doorgegaan. „Ik heb nog geprobeerd m'n dienst te ruilen, maar helaas...”

Achter de KLM-balies keuvelen de employés gezellig op een kluitje bij elkaar, want passagiers zijn er nauwelijks. Schiphol-woordvoerster Marianne de Bie, die voor haar professie vannacht het fort op de luchthaven verdedigde, kan geen bijzonderheden melden. „De overgang naar de nieuwe eeuw is heel erg goed gegaan.” Wat gebeurt er nu met de 75.000 flessen water die de luchthaven ook als noodvoorziening in opslag heeft? Marianne: „Daar ben ik ook heel benieuwd naar.”

Een marechaussee maakt voor mij de afsluiting bij de doorlaatpost naar pier D open. Hotel Mercure in het douanegebied zit warempel helemaal vol. Medewerkers van bedrijven, 'gasten' van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (die ons land nog niet in mogen) en drie passagiers bezetten de 33 kamers.

„Slechte dag”
Aan boord van vlucht Kl 1007 naar Londen lopen de stewardessen één op drie, tegen één op 32 passagiers bij een volle bak. In de Boeing 767, die 226 plaatsen heeft, zijn negentien passagiers aan de zorg van zeven stewardessen toevertrouwd. Purser Nicoline Tilly: „Voor de terugvlucht staan zeventig passagiers geboekt, maar of die allemaal komen, is nog de vraag.”

Volgens gezagvoerder Wim Zandbergen is dit een unieke vlucht. „Normaal zit je naar Londen twintig minuten in een wachtgebied en nu fietsen we er ineens in.” Zandbergen wist pas een etmaal van tevoren dat hij moest vliegen. „Ik stond reserve en had er daarom wel op gerekend, want 1 januari is een slechte dag om reserve te zijn.” Eerste vlieger Stephan de Jong was ook reserve, maar hij wist al op 25 december van zijn nieuwjaarstaak. Over de millenniumbug melden de vliegers alleen dat ze het volste vertrouwen in de techniek hebben. In de aanloop naar 2000 heeft de KLM niet minder dan 70 miljoen gulden uitgegeven om de hele onderneming millenniumbestendig te maken.

De enige passagier in de zakenklasse is KLM'er Nick Hampton die op weg is naar zijn woonplaats Maidstone. Op de vlucht uit New York was hij in de millenniumnacht de boordwerktuigkundige. „Ik vlieg nu ruim twintig jaar en dit was de veiligste vlucht in m'n leven. Alle procedures verliepen uitstekend. Met een vliegtijd van zes uur en zes minuten waren we ook erg snel; we kwamen vijftig minuten voor schema op Schiphol aan.” Over GMT zet Hampton tegelijk iets recht. „Als feitelijke tijd gebruiken we GMT nog wel, maar die heet in de luchtvaart nu UTC. Dit staat voor Universal Coordinated Time. Ik meen dat we dit aan de Fransen te danken hebben, omdat die niet steeds de naam Greenwich willen horen.”

Zalm
Na 35 minuten landt de Boeing op Heathrow en meert het toestel af bij terminal 4. Daar is het nog rustiger dan op Schiphol. In terminal 1, waar vandaan ik met British Midland naar Manchester vlieg, is iets meer leven in de brouwerij. Langzaam komt hier het vliegverkeer op gang. British Midland is op Heathrow met 14 procent van de start- en landingsvergunningen in grootte de tweede gebruiker van de luchthaven. Tijdens de dertig minuten durende vlucht naar Manchester wordt een luxe lunch geserveerd met onder meer een flinke moot zalm, forse stukken kaas met crackers en een gebakje. Is dit ter gelegenheid van nieuwjaarsdag? „Nee”, zegt een stewardess, „zo'n lunch is in onze zakenklasse gebruikelijk.” Manchester zit zwaar in de mist en dat geeft me een beetje de kriebels. Het toestel landde dan wel geheel automatisch, maar kan ik over ruim drie uur nog wel terug?

Hoewel Manchester in grootte Engelands derde luchthaven is, zie ik al snel dat er nu weinig verkeer is. Ik besluit de terugvlucht naar Heathrow te nemen die binnen een uur vertrekt. Omboeken is geen probleem, want voor de 130-zitter zijn 45 passagiers geboekt. Duidelijk is wel dat het vervoer aantrekt. De heenreis ging met 21 passagiers en in de lucht boven de wolken op weg naar Heathrow zie ik in mijn gezichtsveld alleen al de condensstrepen van acht verschillende vliegtuigen.

Formeel
Nu alleen nog de terugvlucht bij KLM omboeken, zodat ik ruim drie uur eerder naar Schiphol kan. Dat valt echter niet mee. Volgens een balie-employee van de KLM is er op de vroegere vlucht plaats genoeg, maar moet hij wel even telefonisch toestemming vragen. „Een formaliteit”, verzekert hij. Foute inschatting, want zijn leidinggevende is heel formeel. Het ticket is ”goedkoop” gekocht en mag daarom niet omgeboekt worden. Ik ben al in het douanegebied van terminal 4 en besluit door de paspoortcontrole weer naar buiten te gaan om het bij een andere balie nog eens te proberen. Daar lukt het bij een klantvriendelijk ingestelde KLM'er wel. In de 109-zitter die me terugvliegt, zitten veertig passagiers...

Vroeg in de avond keer ik op Schiphol terug en daar ”slaat” dan toch nog de millenniumbug toe. Als ik met een creditcard in garage P2 de lieve som van 47,50 gulden parkeergeld wil betalen, verschijnt de tekst ”kaart geweigerd”. En dat bij vier verschillende automaten. Bij het apparaat van de bewakingsloge wordt de creditcard in één keer geaccepteerd.