Brand maakt eind aan ”Johan van Oldenbarnevelt”

Een schip met zes levens

Schreef Bram Oosterwijk een boek over zes schepen met de naam ”Rotterdam”, Wim Grund presteerde het om zes levens van één schip te beschrijven: de ”Johan van Oldenbarnevelt”. In beide gevallen gaat het om een passagiersschip, een scheepssoort die de laatste tijd veel belangstelling geniet. De nostalgie van de luxe zeereizen spreekt de maritiem geïnteresseerde lezer kennelijk aan.

De ”Johan van Oldenbarnevelt”, in de volksmond kortweg ”JvO” genoemd, heeft inderdaad een afwisselend leven gekend. In 1930 begonnen als luxe passagiersschip naar Indië, werd het schip gedurende de Tweede Wereldoorlog troepentransportschip, daarna tot 1951 repatriantenschip voor oud-Indië-gangers, emigrantenschip naar onder andere Australië tot 1959, tot 1962 ingezet voor wereldreizen en ten slotte nog een jaar gebruikt als cruiseschip voor een Griekse rederij. Een allesverwoestende brand maakte een eind aan de zes levens van de ”Lakonia”, ex-”JvO”.

Kijkboek
De levensbeschrijving is meer een kijk- dan een leesboek. De tekst en de anekdotes van de opvarenden dienen voornamelijk als ondersteuning van het schitterende fotomateriaal. Het eerste deel, over de jaren voor de oorlog, biedt vooral prachtige afbeeldingen van het interieur.

De kunstenaars C. A. Lion Cachet en L. Zijl verzorgden een zeer smaakvolle en artistieke inrichting. De beschrijving hiervan is misschien wel het mooiste gedeelte van het boek. De oorlogsperiode wordt vooral geschetst aan de hand van een dagboek van marconist J. P. Tazelaar. Een originele invalshoek, hoewel het dagboek wat saai is geschreven: „17 mei '41 (05.53N 91.12E) Naderen Sabang. Half uur stil gelegen wegens defect roer. 18 mei '41 (05.41N 95.45E) Passeerden Sabang en Deli-kust op halve kracht.” (pag. 93) In de eerste twee delen wordt en passant ook de geschiedenis van het zusterschip ”Marnix van Sint Aldegonde” besproken.

Emigratie
De repatriërings- en de emigratieperiode worden door de schrijver gelardeerd met veel aardige anekdotes en sprekende foto's, terwijl de periode van de wereldreizen weer een heel ander aspect van het schip belicht. In dit deel komen ook de bemanningsleden nadrukkelijk aan bod. De eindfase als ”Lakonia” beslaat weinig ruimte.

De foto's van de roemloze ondergang raken de lezer, die na vijf levens juist de ”JvO” begon te waarderen, als het verlies van iets dierbaars. „'t Was een lief schip”, zei een opvarende, en het is Grunds verdienste dat de lezer-kijker dit volmondig kan beamen.

Op de 271 pagina's zijn ruim 525 foto's geplaatst. Jammer is dat er niet wat meer kleur is gebruikt. De uitgave is goed verzorgd, waarbij we ervan uitgaan dat het ”Salloper”-lichtschip een drukfout is (blz. 96, moet Galloper zijn) en het plaatsen van tweemaal hetzelfde citaat met opzet is geschied (pag. 51 en 264).