Prinsjesdag

Over een kleine week is het Prinsjesdag. De dag waarop de Staat der Nederlanden zijn bedrijfsvoering etaleert. Het ritueel legt voor één dag van het jaar beslag op het anders zo nuchtere Nederland.

Over het nut van het vertoon op de derde dinsdag van september verschillen de meningen. Nette critici noemen het „staatstheater.” Abraham Kuyper, de leider van de antirevolutionairen aan het eind van de vorige en het begin van deze eeuw, sprak van „een parlementaire klucht.”

Hoe het oordeel ook is, Prinsjesdag spreekt tot de verbeelding. De historicus Arnout van Cruyningen is er een warm voorstander van de troonrede door de Koningin te laten uitspreken. In zijn ”Prinsjesdag. Een vaderlandse traditie historisch belicht” keert hij zich tegen het voorlezen door iemand anders, bijvoorbeeld de premier. Hij vindt dat een betreurenswaardige verschraling van het ritueel. „Elk volk heeft behoefte aan rituelen en het Nederlandse wordt op dit punt toch al niet verwend.”

Van Cruyningen heeft sowieso niet veel op met allerlei wijzigingen in de routine van Prinsjesdag. Hij pleit wat de bede betreft voor „het vastleggen van een eenvoudige formule, waarin in elk geval Gods naam voorkomt en waaraan opeenvolgende kabinetten niets hebben toe of af te doen. Alleen op die manier voorkomt men dat de bede een speelbal in het politieke krachtenveld wordt, en dat het aanroepen van Gods naam afhankelijk wordt gesteld van de vertegenwoordiging van deze of gene partij in het kabinet.”

In zijn boek schetst Van Cruyningen de geschiedenis van Prinsjesdag. En passant neemt hij die van de inhuldigingen van de Nederlandse koningen en koninginnen mee. Hij tekent kort de gang van zaken in Groot-Brittannië, Zweden, Noorwegen, Liechtenstein en België. Volledig is hij niet. Zo vergeet hij veranderingen te vermelden die koningin Beatrix doorvoerde. In haar stoet rijden de kamerheren niet meer mee. Vorig jaar maakte de standaardwacht van de Koninklijke Marechaussee zijn debuut aan de kop van de stoet.