Titel: Juliana. Een Oranje van het volk
Auteur: Frits Huis
Uitgeverij: BZZTôH
Den Haag, 1999
ISBN 90 5501 625 X
Pagina's: 160
Prijs: ƒ 29,50

Titel: Juliana, Gefeliciteerd!
Auteur: Fred J. Lammers
Uitgeverij: De Fontein
Baarn, 1999
ISBN 90 261 1478 8
Pagina's: 135
Prijs: ƒ 29,90

Uitgaven zullen geen rimpeling in de Hofvijver opleveren

Over prinses Juliana geen nieuws

Koninklijke hoogtijdagen kunnen niet zonder jubileumboeken. Drie uitgevers grijpen de 90e verjaardag van prinses Juliana aan om een nieuw 'product' op de markt te zetten. Het motto: „Koninklijke boeken verkopen altijd”, lijkt te hebben gezegevierd.

Of de schrijver nu Fred J. Lammers, Ans Herenius-Kamstra of Frits Huis heet, over de jarige weten zij niets te melden wat voor enige rimpeling in de Hofvijver zal zorgen. Hun pennenvruchten zullen niet leiden tot kamervragen. De Rijksvoorlichtingsdienst hoeft geen zogenaamde onthullingen te bevestigen of te ontzenuwen.

Het is kortom de bekende koek die de pagina's vult. Aan het lezersoog trekken de hoogte- en dieptepunten uit het leven van prinses Juliana voorbij. Haar geboorte, jeugd, het huwelijk met prins Bernhard, de dochters, kleinkinderen en haar terugtreden. Het wordt allemaal nog een keer opgedist.

Is er dan geen enkel onderscheid? Jawel. Elk van de auteurs heeft zijn eigen aanpak. Ans Herenius-Kamstra heeft met ”Juliana. Mens en Majesteit” een boek voor de liefhebbers van mooi fotomateriaal samengesteld. Herenius-Kamstra, die, zo valt uit het voorwoord valt af te leiden, ook niet meer tot de jongsten behoort, schrijft met de bekende, ietwat ouderwets aandoende eerbied over de prinses. Uit haar pen vloeit geen onvertogen woord.

De verdienste van Herenius en haar uitgever is dat zij Juliana plaatsen in haar tijd. Zij doen dat door heel kort aan te geven wat in ieder jaar van het lange leven van de prinses in Nederland gebeurde. Zo blijkt in 1909 het CNV te zijn opgericht en 1979 een loonmaatregel te zijn getroffen.

Interview
Frits Huis is in dienst van De Telegraaf. Hij laat dat in zijn met zwartwitfoto's geïllustreerde ”Juliana – Een Oranje van het volk” graag blijken. De krant van wakker Nederland heeft bijvoorbeeld, zo meldt Huis, in 1964 een geruchtmakend interview met prinses Irene. In dat gesprek, in Madrid, laat de prinses blijken onder de indruk te zijn van de vooruitgang in het Spanje van Franco. De correspondent in Zwitserland heeft als eerste Claus von Amsberg in verband gebracht met prinses Beatrix.

Eén onthulling schrijft Huis niet op het conto van zijn krant, terwijl die wel degelijk de primeur had. Het was De Telegraaf, die in 1979 met chocoladeletters meldde dat de advocaat Lier de halfbroer van prinses Juliana was. In het boek komt het naar buiten brengen voor rekening van prof. dr. L. de Jong. Die had in deel 9 van ”Het koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog” inderdaad melding gemaakt van het bestaan van een buitenechtelijk kind van prins Hendrik. Hij had de identiteit van het kind niet onthuld, daar zorgde De Telegraaf voor.

Jeugdportret
Fred J. Lammers mag in ”Juliana, gefeliciteerd!” graag vertellen over zijn ontmoetingen met de prinses. De bijna ex-Trouw-journalist laat het voorkomen alsof hij kind aan huis was op Soestdijk. Daar lijkt nog wel iets op af te dingen. Hij heeft de prinses een paar keer ontmoet. Bij een van die gelegenheden toonde ze hem een jeugdportret van prins Bernhard waarop zij zeer gesteld was.

Lammers, die al zeventig boeken over de Oranjes op zijn naam heeft staan, heeft gezocht naar een originele invalshoek. Die denkt hij gevonden te hebben in het schrijven van een brief aan de „Lieve Jarige.” In het 22 pagina's tellende epistel verhaalt hij haar leven. Lammers lijkt daarin meer op de directeur die een personeelslid toespreekt dat er 40 jaar bij de onderneming op heeft zitten. Dat gebeurt op een manier die de tenen van de toehoorders spontaan doet krommen.

Of de „Lieve Jarige” nu echt zit te wachten op het volgend proza van „uw dorpsgenoot” –Lammers woont in Baarn– is de vraag? „Als zoveel vrouwen in oorlogstijd zag u uw man niet vaak. Prins Bernhard leefde in Londen, waar hij nauw samenwerkte met uw moeder, koningin Wilhelmina. Een huwelijk wordt onder dergelijke omstandigheden danig op de proef gesteld.”