Gedichten over geloof, liefde en lijden

In de gedichten van Wim Plomp gaat het om een 'alledaagse' omgang met God, Titia Lindeboom stelde een boekje met liefdespoëzie samen, Ina Sipkes de Smit maakte dementie tot thema van een nieuwe bundel, terwijl de omgang met het lijden rode draad is in de uitgave die Marius van de Lek samenstelde.

”Elke dag opnieuw”, heet de nieuwe gedichtenbundel van Wim Plomp. Het titelgedicht geeft aan dat het in Plomps gedichten gaat om een 'alledaagse' omgang met God. De eerste strofe zegt het zo: „Ga elke dag opnieuw op weg,/ ga gisteren voorbij./ Kijk niet meer om wanneer Ik zeg:/ Geloof en volg Mij.” De bundel bevat frisse, eenvoudige gedichten. Ze dragen, om met Otto Kamsteeg van uitgeverij EB Boek te spreken, „het geloof op een lezenswaardige manier uit”.

Mooi gezegd vind ik: „Is de liefde dan een zeepbel,/ die zo teer geblazen wordt,/ die zich vult met onze adem,/ prachtig kleurt, maar veel tekort?” Plomp verwijst voor het antwoord naar de ware liefde, die wordt „aangeblazen door uw Geest.” Dat is maar al te waar. De bijbelse gedichten zijn wat traditioneel, maar wel gaaf, zoals in de strofe uit ”Kerstfeest”: „Zeg het alle mensen aan/ dat in Bethlehem,/ Hemels licht is opgegaan/ in een kinderstem.” Al met al een fijn, toegankelijk bundeltje.

Liefdespoëzie
Fraai, kleurig uitgegeven, met natuurfotootjes ter illustratie, is het bundeltje ”Jouw liefde is zoeter dan wijn! Liefdespoëzie van vroeger en nu”, dat Titia Lindeboom samenstelde. Het binnenwerk werd op verdienstelijke wijze samengesteld door Sander van Voorst. Het bundeltje is onderverdeeld in negen slogans over de liefde, zoals: Liefde is... een nieuw begin – trouw – geven – een zegen.

De gedichten worden afgewisseld met teksten over liefde, die zijn overgenomen uit de Groot Nieuws Bijbel (herziene editie 1996), wat niet iedereen op prijs zal stellen. Bij de dichters treffen we personen van allerlei slag en tijden aan: de Tachtiger Jacques Perk (”Ommekeer”), H. Marsman met zijn prachige ”Paradise regained”, ook de Vijftiger ”Hans Andreas” (”Ik heb je liever”). We komen ook Joost van den Vondel –hoe kan het anders?– tegen met zijn gedicht waarvan de beginregels vaak te pas en te onpas worden aangehaald: „Waar werd oprechter trouw/ dan tussen man en vrouw/ ter wereld ooit gevonden?” Eigentijds dichtwerk biedt Co 't Hart met ”Hooglied” („Die liefde/ stelt zichzelf/ geen grenzen...”), de vier jaar geleden overleden dichter J. W. Schulte Nordholt met het mooie ”Thuiskomen” en tot besluit Enny IJskes-Kooger met ”Dit is Gods liefde”, dat eindigt met: „Dit is Gods liefde die ons vrede bracht.”

Alleen al om het ”Liefdesliedje” van Jacqueline E. van der Waals is dit bundeltje het aanschaffen waard.

Dementie
Ina Sipkes de Smit geeft in ”Langzaam iemand anders worden. Gedichten en gedachten over dementie” blijk van een diep inlevingsvermogen in dit levensgrote probleem voor zowel de patiënt als de naaste familie. Wie hiervan een idee wil krijgen, moet het hierbij geplaatste gedicht ”Verdwaald” lezen. De uitgever schrijft: „Ina Sipkes heeft voor deze bundel geput uit eigen ervaring.” Dat komt je vanaf elke bladzij tegemoet.

Ontroerend vind ik ”Afscheid van mijn dagboek (1)” van een vrouw die van zichzelf weet dat ze „vreemde dingen zegt en doet”: „Ik bid en vraag aan God of ik zó niet hoef te worden.” Je probeert je in te leven in de gevoelens van een dementerende.

De hele bundel is een aangrijpende liefdesuiting voor en over een geliefde moeder, van wie Ina Sipkes in ”Labyrinth” schrijft: „Zij is verdwaald/ mijn lieve moeder/ en mijn kind.” De illustraties van de hand van Marius van Dokkum zijn uitstekend en passen prima in het geheel.

Dichtwedstrijd
De verzamelbundel ”Dichter-bij elkaar. Gedichten over levende relaties” is een fijne selectie uit maar liefst ruim 1400 inzendingen in een dichtwedstrijd die de Elisabethbode dit jaar hield. De 42 gedichten zijn heel divers. Elke dichter heeft op eigen wijze geprobeerd gestalte te geven aan het thema ”levende relaties”, zowel de contacten tussen God en mensen als tussen mensen onderling.

Van het eenvoudige maar pure vers ”Tulpen” van Ria van der Laar („Bloemen uit zijn hart,/ een arm vol liefde/ die tulpen.”) kan de lezer overstappen naar het fijnzinnige kerstgedicht ”Aanraking” van Arianne Lassche-Visser („Even/ raakte de hemel/ de aarde aan.”) of naar het beschouwende gedicht ”Samen bouwen”.

Er staat veel mooie poëzie in deze bundel. Dat moet ook wel, als ze de keur uit zo'n groot aantal inzendingen uitmaakt. Het verbaasde me dat ik er slechts een enkele mij bekende dichter in tegenkwam: Hans Mouthaan met het fijne gedicht ”De buurman”.

Zieke medemens
Marius van de Lek verzamelde een aantal gedichten rond het thema ”Leven met lijden”. Hij vond ze in bladen en boeken. De veertig gedichten werden door Antiquariaat/Uitgeverij ”Blassekijn” te Bleskensgraaf onder de gelijknamige titel ”Leven met lijden” uitgegeven in een keurig verzorgd bundeltje.

Het titelgedicht is van Marius van de Lek zelf en begint zo: „Mijn bestaan is zo vaak een leven met lijden,/ daardoor word ik daag'lijks geteisterd en gekweld.” Jarenlang is Van de Lek bezig geweest met de thematiek van de lijdende mens. Blijkens zijn woord vooraf „weet hij zelf van zeer nabij wat ”Leven met lijden” is.”

We treffen gedichten aan die ooit geplaatst werden in bladen als de hervormde kerkbode in de Vijfheerenlanden en de Alblasserwaard ”De Zaaier”, ”Den Levenshof”, ”Kindervriend”. Ook komen we het gedicht ”Het dragen van het kruis” van ds. L. G. C. Ledeboer tegen: „Draag wat God u heeft gegeven,/ 't Kruis is u zo van nut.” Het bekende lied ”Ga niet alleen door 't leven,/ Die last is u te zwaar” van dr. J. H. Gunning heeft er een plaats in gekregen. Van een aantal gedichten was de oorsprong niet te achterhalen, waaronder het mooie ”Draag mij”: „Draag mijn ziel naar stille landen,/ Breng mij, waar ik vrede vind.”

Van Gerrie Geitenbeek-de Vries zijn vier goede, traditionele gedichten opgenomen. De laatste regels uit haar ”Overgave” spreken zonder meer aan: „Ik bid: 'Laat mij in nood en dood,/ voor eeuwig Uw gevangene zijn.” Dit is een bundel die troost en bemoediging wil en kan schenken aan hen voor wie het lijden heel zwaar is.