Hamlet woont hier niet

Deze zomer verscheen een boekje met de intrigerende titel ”Hamlet woont hier niet”. De kunstredacteur van Trouw, Arend Evenhuis, bezocht diverse bekende overblijfselen uit de klassieke literatuur en stelde zijn bevindingen op schrift. Wat is het resultaat? Een belangrijker vraag is misschien waarom iemand het in zijn hoofd haalt allerlei bekende literaire plaatsen te bezoeken.

Kennelijk schenkt het lezen van het boek op zich nog onvoldoende bevrediging: de helden moeten ook te zien zijn, te voelen, moeten ronduit tastbaar zijn. Maar kán Shakespeares geliefde Hamlet in een handomdraai iemand zelfmoord laten plegen? En in welke rivier deed Ophelia dat precies? Van welke oever valt dit het beste te fotograferen? En kunnen we daar een kaartje voor kopen?

De schrijver reisde naar de apocriefe overblijfselen van het Paard van Troje, het Balkon van het huis van Julia, het Huis van Dulcinea, Galerie Bovery, de Baron van Münchhausen, Hamlets Deense Burcht, de Vlaamse en Saksische Tijl Uilenspiegel en het binnenlandse Mirakel van Nieumeghen.

De reisverhalen van Evenhuis tonen overduidelijk aan dat het lang niet altijd interessant is om literaire bedevaartsplaatsen te bezoeken. Uit het eerste verhaal blijkt bijvoorbeeld al dat er in Turkije weinig over is van het Paard van Troje. En wat ervan over is, is hoogstens nog voor de plaatselijke middenstand van belang. Hetzelfde geldt voor het Franse plaatsje Ry, waar Madame Delamare uit Flauberts ”Madame Bovary” woonde. Eigenlijk is heel Ry maar „een geweerschot lang.” Er is niet eens een kruispunt te bekennen.

Romeo en Julia
Het boekje wordt interessanter wanneer ”Romeo and Juliet” ter sprake komen. Ook al staan ze niet in het telefoonboek van Verona, eigentijds zijn Romeo en Julia onbetwist. Julia's grafbewaker bleef sinds 1930 post voor Julia ontvangen. Er is een club die genoemd wordt ”Club di Giulietta”. De brieven die de club ter inzage geeft, blijken over een relatief hoog Vraag-het-Mona-gehalte te beschikken. Jongens schrijven hoe lastig hun verlegenheid is, meisjes wentelen zich in liefdesverdriet, variërend van een kwijtgeraakte vakantieliefde tot een minnaar uit een ander land. Tot op de dag van vandaag worden jaarlijks duizenden brieven naar Julia gestuurd.

Het boek ontleent zijn naam aan Shakespeares beroemdste werk ”Hamlet”. Shakespeare zocht een exotische locatie voor zijn meesterstuk. Het is echter de vraag of het zo belangrijk is waar Hamlet zich afspeelt. Geen wonder dan ook dat in het Deense Helsingor weinig meer te zien is van Shakespeares Elsinore. Op ”Hamlet woont hier niet en andere luchtkastelen” is het einde van Shakespeares meesterdrama van toepassing: „Maar ik voorspel: De koningskeuze valt/ Op Fortinbras. Hij heeft mijn stervensstem./ Vertel hem dat, met ieder voorval dat/ Er mij toe heeft gebracht – De rest is stilte.”