Leven tijdens Jeruzalems verwoesting

Flavius Josephus was een gewiekste man. Door de Romeinse veldheer Vespasianus te voorspellen dat hij ooit keizer zou zijn, wist hij zijn leven te redden. Zijn naam kennen we nog steeds; die leeft voort door zijn beschrijvingen van de Joodse geschiedenis. R. Hoogerwerf-Holleman heeft onlangs ”De Joodse Oorlogen” ter hand genomen. Op basis van de feiten die Josephus aandraagt, heeft ze een roman geschreven over het wel en wee van een Joodse familie tijdens de verwoesting van Jeruzalem door de Romeinen.

Een historisch verantwoorde roman biedt net wat meer dan een gewoon leesboek; naast de verhaallijn krijg je er ook nog wat geschiedkundige kennis door en dat is mooi meegenomen. Deze meerwaarde heeft ”Als het offer stilstaat” ook. De auteur verwijst regelmatig in voetnoten naar bewijsplaatsen in Josephus' werk, dus wie nog zou twijfelen aan de historische betrouwbaarheid, kan de gegevens zelf controleren.

Het romanverhaal zelf is net wat minder interessant dan de historische achtergronden. De verhaallijn is gemakkelijk te volgen en nogal voorspelbaar. Hoofdrolspelers zijn de leden van een Joodse familie, van wie een deel in Jeruzalem woont. Eén familielid heeft zich aangesloten bij de uiterst sober levende Essenen, de rest leeft op oudtestamentische wijze voort.

De oorlog raakt ook deze familie diep; enkele familieleden komen om in de strijd om Jeruzalem. De rest weet te vluchten. Inmiddels is een van hen in contact gekomen met een christengemeenschap in Jeruzalem. Eén voor één bekeren de leden van de familie zich vrij vlot tot het christendom, zelfs de Esseen die Jezus al heeft afgezworen en de dochter van een wereldse herbergier. Zo'n eind-goed-al-goedconstructie doet, hoe positief ook bedoeld, afbreuk aan het verhaal.

Ontberingen
De schrijfster heeft in haar roman de ontberingen die de Joden hebben moeten lijden, goed duidelijk gemaakt. Ook de verhoudingen tussen de verschillende Joodse groeperingen met uiteenlopende belangen, waaronder de fanatieke zeloten, zet ze helder op een rij. Het dagelijkse leven in het Jeruzalem van rond 70 na Christus weet ze met behulp van enkele details levendig voor te stellen. Daardoor is ”Als het offer stilstaat” een prima christelijke historische roman, overigens de eerste roman die uitgever De Ramshoorn op de markt brengt.