Een aangevreten hoeksteen

Niemand op de wereld is zonder familie. We hebben allemaal een biologische vader en moeder en zijn op de een of andere manier iemands bloedverwant De bijzondere band tussen ouders en kinderen, broers en zussen, kleinkinderen en grootouders heeft sinds jaar en dag schrijvers geïnspireerd Zoveel families, zoveel verhalen.

De bundel met verhalen over het gezinsleven ”Familie” is samengesteld en ingeleid door Manon Uphoff (1962). Zij debuteerde in 1995 met de verhalenbundel ”Begeerte”, die werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs en de ECI Prijs. In 1997 verscheen haar roman ”Gemis”.

Manon Uphoff probeert in ”Familie” een breed, veelzijdig beeld te geven van dat verschijnsel dat wel als de hoeksteen van de samenleving omschreven wordt. Ze koos verhalen uit zowel de Nederlandse als de buitenlandse literatuur, van onder meer Arnon Grunberg, Hafid Bouazza, Angela Carter, Frank McCourt, David Leavitt en Janet Frame.

Eenzaam en verstoten
Als de geselecteerde verhalen representatief zijn voor „familieliteratuur”, dan is het gezin als warme, koesterende schoot, als ondersteunend geheel dat werkelijk als hoeksteen van de samenleving functioneert, blijkbaar niet interessant voor schrijvers. In de meeste verhalen is de familie een duister geheel en de hoofdpersoon een verworpene, eenzame, verstotene of wraakzuchtige. Personages worstelen om zich van knellende, niet-gewilde banden te bevrijden.

Kinderen worstelen met hun ouders. Een angstige, gescheiden vrouw worstelt met de opvoeding van haar dochter. Menigmaal valt het gezin uit elkaar en wordt er een nieuw, ander gezin samengesteld. Tweede vaders maken hun entree, nieuwe moeders stellen zich voor. Alcoholisme blijkt een veelvoorkomend probleem te zijn dat relaties benevelt.

Hoewel er ook verhalen in de bundel opgenomen zijn waarin de bloedband warm stromend is en mensen zich na langere of kortere tijd met elkaar verzoenen, loopt als een rode draad –al of niet bedoeld– een thema door het boekje: gebrokenheid. De hoeksteen van de samenleving is op z'n minst brokkelig en aangevreten. Triest, maar niet te ontkennen.