Grip op actuele Nederlandse poëzie

Om enige grip te krijgen op de actuele Nederlandse poëzie is een gids noodzakelijk. Het beste is natuurlijk zelf alles lezen, maar dat is vrijwel ondoenlijk: er verschijnen per jaar zo'n zeventig tot tachtig gedichtenbundels! Het boekje ”De 100 beste gedichten van 1997” is bij deze overstelpende hoeveelheid nieuwe verzen een welkome voorselectie.

Wie geregeld poëzie leest, weet hoe inspannend het lezen van gedichten kan zijn. Een dikke roman is soms gemakkelijker verteerbaar dan een verzenbundel van 48 bladzijden. De taal van gedichten is vaak geconcentreerd, wat herlezing altijd noodzakelijk maakt. Gespannen aandacht, taalgevoel en associatievermogen zijn nodig om gedichten wakker te lezen. Wie het aankan om per jaar grondig kennis te nemen van tachtig bundels, is een gelukkige lezer. De meeste lezers zijn daartoe niet in staat en daarom is iemand die de weg wijst, nuttig en nodig. Tom van Deel, recensent van ”Trouw” en docent aan de Universiteit van Amsterdam, heeft die taak op zich genomen. Hij stelde de bloemlezing met de beste gedichten van 1997 samen.

Hij deed dit in de hoedanigheid van juryvoorzitter van de VSB-poëzieprijs. Deze prijs wordt eens per jaar uitgereikt ter stimulering van de Nederlandse poëzie. In dat kader geeft de stichting VSB-poëzieprijs jaarlijks ook een bloemlezing uit, waarin het grote publiek kan kennismaken met „het beste” van het desbetreffende jaar. Het beste is natuurlijk zeer betrekkelijk: ieder heeft zijn eigen smaak en voorkeuren. Dat geldt ook Van Deel, die de meeste bladzijden heeft toebedeeld aan Gerrit Krol, een van zijn favoriete auteurs. Dit is een discutabele beslissing, omdat de 'gedichten' van Krol oorspronkelijk zijn gepubliceerd als verhalen. Maar hun sterk poëtische karakter overtuigde Van Deel ervan dat ze een plaats verdienen in de bloemlezing. Daarmee heeft deze bloemlezing een persoonlijk karakter, en dat is natuurlijk prima. Objectiviteit is tenslotte een wankel criterium bij bloemlezingen.

Ik heb zelf natuurlijk niet die tachtig gedichtenbundels gelezen, maar ik ben ervan overtuigd dat Van Deel een mooie en representatieve bloemlezing heeft samengesteld. Naast Krol hebben ook Kopland, Tellegen, Vroman, Van Toorn, Ouwens en Oosterhoff een comfortabele plek gekregen. Het mooie omslag verdient overigens vermelding; het is van Steven van der Gaauw.