Adrian Plass schrijft verhalen over menselijke thema's

Pappa is zielig, hij ziet er zo moe uit

Edward Sewell staat op het punt na een werkdag naar huis te gaan. Vanaf het toilet vangt hij een gesprek op van twee collega's. Een van hen zal die avond samen met z'n vrouw bij hem op bezoek komen. Tot verbijstering van Edward noemt zijn 'vriend' hem een „een soort hinderlijke mug die om je hoofd zoemt.” Met dit begin weet Adrian Plass de aandacht van de lezer te vangen. ”Een avondje met vrienden” vormt het openingsverhaal in de bundel ”Vaders en zonen”.

Omslag en titel van ”Vaders en zonen” zetten de lezer op het verkeerde been. De slecht gecorrigeerde verhalenbundel –twee wandelende mannen op het kaft– blijkt behalve de relatie tussen vaders en zonen tal van andere intermenselijke verhoudingen te belichten. Zowel de achterflap als het ”Ter inleiding” kondigt het verhaal ”Niets dan de waarheid” aan, dat blijkens een bijgevoegd erratum echter niet in de vertaalde versie van ”Father to the man” is opgenomen. Een slechte binnenkomer!

Plass beschrijft allerlei menselijke thema's, waarbij ook geloofsvragen aan de orde komen. Paul kan er niet mee overweg dat zijn zoon volwassen wordt („Pappa is zielig, hij ziet er zo moe uit”, merkt ook z'n dochter) en raakt bovendien in een huwelijkscrisis. Stanley („in zondigen was hij nooit zo goed geweest”) is geobsedeerd door een vrouw die dagelijks zijn pad kruist als hij z'n kinderen naar school brengt. Het brengt verwijdering in zijn huwelijk. Als hij de dame „met de prachtige ogen” onverwachts samen met haar echtgenoot ontmoet, zoekt Stanley ineens weer toenadering tot zijn eigen vrouw.

John gaat na meer dan twintig jaar terug naar de plek waar hij als achtjarig kind zijn vader, die van z'n vrouw gescheiden was, voor het laatst ontmoette. Dat gebeurde kort voor diens sterven. In de kathedraal van Winchester komen allerlei vragen boven. „Je hebt me alleen gelaten! Je hebt me gewoon in de steek gelaten! O, pappa, waarom ben je bij me weggegaan?” Na een huilbui merkt John dat zijn ogen gefixeerd zijn op „datgene waar mijn vader het meest van hield, de houtgesneden figuur van Christus aan het kruis, precies midden boven het grote altaarluik.”

Wending
Plass werkt de verhalen uit op de hem kenmerkende wijze van een cartoonist. Het uitvergroten van details, bijvoorbeeld een karaktertrek, roept soms een glimlach op. De lijn is niet altijd even sterk. De man die aan het begin van het enigszins langdradige verhaal ”Een avondje met vrienden” negatief over Edward Sewell spreekt, sterft in de nacht na het bezoek als gevolg van een hartaanval. Ook in andere verhalen komt Plass tegen het eind met een al te onverwachte wending, die niet bevredigt.

De achtergrond van de Britse auteur is een andere dan die van een reformatorische lezer in Nederland. Dat verschil is voor de lezer merkbaar, zowel in de sfeer als in de leer. De auteur wilde zelf met zijn bundel niet allereerst een boodschap kwijt. „Zoals altijd heb ik alleen maar over dingen, mensen en situaties geschreven omdat ik ze grappig, interessant of intrigerend vond. (...) In weerwil van dat rijtje zware thema's waar ik mee begon, dit zijn verhalen om van te genieten, geen verhandelingen om te be-exegetiseren – als dat woord bestaat.”