Ontroerend boek over vergeefse strijd van een vader

Tragedie in een Zuid-Afrikaans bos

De uitstraling van het omslag kan de klant misleiden. Die denkt wellicht: Ha, weer zo'n Amerikaanse pil vol raadsels, romantiek, intriges en een happy end. ”Moerbeibos” van Dalene Matthee biedt echter meer dan de meeste van de momenteel populaire, vertaalde romans. Het boek neemt de lezer op meeslepende wijze mee naar het Zuid-Afrikaanse Knysnabos, waar Silas Migel onvermoeibaar een bewonderenswaardig gevecht levert, om het uiteindelijk te verliezen.

Silas Migels vrouw Margriet sterft bij de geboorte van hun dochter Mirjam. Ook Margriets moeder is in het kraambed overleden. Silas weet wat hem te doen staat. Als hij zijn knappe dochter niet aan de dood wil kwijtraken, moet hij haar uit de buurt houden van alle mannen die haar hart kunnen winnen. Daarom trekt Silas zich met zijn kind terug op de eenzame, maar schijnbaar veilige Platrand, diep in het Knysnabos.

Grootvoeten
Jarenlang gaat het goed, tot op de dag –Mirjam is bijna volwassen– dat een groep Italianen haar tenten op de Platrand opslaat. De immigranten hebben –ten onrechte– gehoord dat hier moebeibomen groeien. Daarin willen zij een rupsenkwekerij beginnen. Silas kan hun komst niet verhinderen, hij woont in feite zelf illegaal in dit deel van het bos. Als de Italianen ontdekken dat ze misleid zijn en bovendien voortdurend in doodsangst leven voor het donkere bos met de „grootvoeten” (olifanten), weet Silas Migel zich als christen verplicht hen te helpen.

Hij kan hun ellende niet aanzien en doet wat hij kan om hun werk te verschaffen waarmee ze de terugtocht naar hun vaderland kunnen betalen. De autoriteiten die de Italianen hier gedropt hebben, laten het spoedig afweten of maken de omstandigheden alleen maar moeilijker. De gevaren van het bos, de winter, armoede en ziekten zorgen voor een onstuitbare stroom van problemen. Ondertussen maakt Migel zich voortdurend zorgen om Mirjam, die geregeld in het bos verdwijnt, om zingend en met blozende wangen terug te komen.

Levensecht
Matthee vertelt haar verhaal op een sobere manier. Hoewel er geen einde aan de rampspoeden lijkt te komen, wordt het boek toch niet langdradig. Het is verre van voorspelbaar en de dialogen –de gesprekken tussen de Italianen en Migel die elkaars taal aanvankelijk niet verstaan en de, om andere redenen, vaak moeizame gesprekken tussen Mirjam en haar vader– zijn levensecht verwoord.

De consequenties die het christen zijn met zich meebrengt, worden er in dit boek niet dik bovenop gelegd, maar klinken impliciet door in de daden van de eenvoudige Migel, hoewel ook hij zijn zwakke en opstandige momenten heeft. De sfeer van het leven in het bos is goed getekend, evenals de karakters van de personages. Wat de plot betreft: Silas Migel moet zijn plekje op de Platrand uiteindelijk prijsgeven; 'zijn' Italianen krijgen ondanks het maandenlange zwoegen het geld voor een terugtocht niet bij elkaar en Mirjam raakt zwanger. De tragiek van deze geschiedenis én de manier waarop die beschreven is, maken het boek ontroerend mooi.