Marleen Ramaker bespreekt
diverse aspecten van het lijden

”Je levensweg hervinden” gaat over lijden en verdriet. Het boek wil helpen daarboven uit te komen, zodat je de levensweg hervindt en verder kunt gaan. De titel herinnert ons eraan dat lijden en verdriet een mens doen stilhouden op zijn levensweg. Je kunt niet of nauwelijks verder. Je blijft met je gezicht naar het verleden staan. Je kijkt niet meer vooruit.

De kern van dit boekje bestaat uit het bespreken van het verdriet en hoe mensen daarmee omgaan. De schrijfster pleit voor de erkenning van het lijden. Er zijn witte gedeelten op verschillende bladzijden, waarop de lezer kan invullen welke emoties zij heeft of welke gevoelens hij heeft bij verdriet en onrecht dat hem is gedaan. Dit alles om de lezer te brengen tot het erkennen en neerschrijven van gevoelens die het verdriet teweeggebracht hebben.

Dat neerschrijven is dus een vorm van verwerking. Over die persoonlijke verwerking gaat het vierde hoofdstuk. Hierin wordt aangedrongen op het hervinden van de levensweg. De gevoelens komen later. Op het gevoel moet je je niet van het begin af richten. Aan de bekende rooms-katholieke auteur pater Henri Nouwen wordt de aansporing ontleend om het leed niet te ontvluchten, noch het te koesteren. Je moet erdoorheen, biddend en bijbellezend. Daarbij moet je elkaar helpen. Dat is alleen mogelijk als in het gesprek het leed niet ontweken noch onaangeroerd blijft. Breng het voorzichtig, maar eerlijk ter sprake. En wijs de ander ook op gevaren of fouten die tot een volharding in zelfbeklag en vervreemding van vrienden brengen.

Minibijbelstudie
Daarna volgen in het tweede deel zestien hoofdstukjes waarin een bijbelgedeelte wordt besproken. Ik noem enkele thema's: lijden aan onszelf (Psalm 51), lijden aan afwijzing (Jeremia), lijden aan gebrokenheid (Nehemia), lijden aan waaromvragen (Job). Deze hoofdstukken zijn een minibijbelstudie over de betrokken persoon of het genoemde hoofdstuk. Allerlei facetten komen aan de orde. Meestal wordt zo'n hoofdstuk afgesloten met een aantal opmerkingen of vragen om over na te denken of samen te bespreken.

Marleen Ramaker vertelt van de dood van haar zoon, die 73 dagen vermist is geweest. Toen kwamen de ouders tot de ontdekking dat hij niet meer leefde. Dit boekje is een gerijpte vrucht van de verwerking van dit verdriet. Voor de inhoud heb ik waardering. Wel heb ik twee kritische opmerkingen. Allereerst wordt de zonde onderbelicht. Ik herinner aan wat er in verband met Psalm 51 wordt gezegd. De gebrokenheid en ontoereikendheid worden wel genoemd, maar de schuldbelijdenis gaat dieper. Bovendien is Psalm 51 niet getypeerd met de woorden: lijden aan onszelf.

Weinig samenhang
Verder is er tussen de verschillende gedeelten in de tweede helft van het boekje weinig samenhang en weinig voortgaan op te merken. De hoofdstukjes staan nogal op zichzelf. Ik vind ze van betekenis. Vooral de punten waarover nagedacht of nagepraat kan worden zijn een goede handreiking. Zelf had ik graag wat sterker een duidelijke lijn van voortgang van de gedachten in het boekje gezien.

Er zullen echter stellig lezers zijn die dit wat fragmentarische karakter meer op prijs stellen dan een stevig betoog. Het voordeel van deze aanpak is dat elk hoofdstuk zich gemakkelijk afzonderlijk laat lezen. Mensen die in hun leed de verkeerde kant op kijken, wil ik dit boekje ter verwerking aanbevelen. Moge het mede daardoor komen tot het hervinden van de levensweg. Dit boekje is daarom ook geschikt voor hulpverleners.