Laatste decennium christelijke gereformeerde kerk beschreven

Tien preken uit Barendrecht

Tien jaar kerkelijke geschiedenis en tien preken. Dat biedt de bundel ”...die Gij hebt van ouds gedaan”, uitgegeven ter gelegenheid van het honderdjarige bestaan van de christelijke gereformeerde kerk te Barendrecht.

De titel van het boek geeft de lezer onmiddellijk het gevoel dat er iets aan is voorafgegaan. Dat klopt ook. Tien jaar eerder verscheen een beschrijving van 90 jaar geschiedenis van de gemeente aan de Voordijk. De kerkenraad gaf die kroniek het motto ”De wonderen gadeslaan” mee. De recent verschenen bundel is daarop een vervolg.

Toch is er geen sprake van een naadloze aansluiting. Het nieuwe boek gaat pas op bladzijde 43 verder bij het punt waar de voorgaande herdenkingsbundel eindigde. De eerste bladzijden worden gebruikt om de geschiedschrijving van de eerste negen decennia aan te vullen. Dat dit nodig was, valt de chroniqueur van de Barendrechtse gemeente niet aan te wrijven. Uit het Woord vooraf is op te maken dat ouderling H. T. de Jong de samensteller is. Vrijwel elke schrijver van een gedenkboek krijgt pas na het verschijnen ervan zijn vingers achter de meest sprekende verhalen en mooiste foto's.

In de herdenkingsbundel van de laatste tien jaar geschiedenis van christelijk gereformeerd Barendrecht zijn foto's van het dagelijks leven rond 1930 meegenomen. Ze zijn ronduit illustratief om de sfeer van toen te proeven. Wel is het de vraag in hoeverre foto's van een marskramer, van grazend vee aan de Voordijk en van de tram van RTM te maken hebben met het reilen en zeilen binnen de kerkelijke gemeente? Die vraag hoeven we niet te stellen bij een uitnodiging voor de jaarvergadering van de jongelingsvereniging van 24 januari 1933. Vijf inleidingen, twee jaarverslagen, een openings- en een slotwoord kregen de bezoekers op een avond te verwerken. Kom daar vandaag de dag eens om.

Correcties op het eerste boek zijn er ook, vooral in de schrijfwijze van enkele namen. Hoe moeilijk het is een naam foutloos te schrijven, blijkt uit de reactie van gemeentelid J. Redeker op de vraag hoe zijn naam wordt geschreven: „Het loopt van Prediker tot Leidekker.”

De hoofdschotel van het eerste deel van het boek bevat een beschrijving van de laatste tien jaar geschiedenis. Gekozen is voor de opzet: elk jaar een nieuw hoofdstuk. Een aanpak die goed is te verdedigen. Een nadeel is wel dat langer lopende ontwikkelingen nogal verbrokkeld worden beschreven. De huidige predikant, ds. A. van Heteren, vertelt in een apart hoofdstuk enkele herinneringen uit zijn ambtsperiode. Hadden deze niet beter in het grote verhaal kunnen worden verwerkt?

Gedurende de periode '89-'98 was de kansel van Barendrecht bijna de helft van de tijd leeg. In maart 1994 kreeg de gemeente weer een eigen predikant. Door de nieuwbouw van woningen groeide de gemeente gestaag. Er waren tegelijkertijd ook verliezen. De Heere nam ervaren, begenadigde ambtsbroeders als Kooyman en Kraayeveld weg.

Er kunnen natuurlijk vragen worden gesteld bij de verschijning van een bundel die de laatste tien jaar van de geschiedenis van een kerkelijke gemeente beschrijft. Liggen de gebeurtenissen niet te vers in het geheugen? In hoeverre is de beschrijving nog objectief? De meeste mensen over wie geschreven wordt, leven nog. Negatieve ontwikkelingen of ontoelaatbaar gedrag komen niet zo gemakkelijk aan de orde, waardoor het gevaar bestaat dat het beeld te rooskleurig is. Is niet meer afstand in de tijd nodig om tot een afgewogen oordeel over bepaalde gebeurtenissen te komen?

De andere kant is: het boek heeft ook zeker iets bemoedigends. In vroeger tijd was het in de omgeving van het tuindersdorp bekend dat de Heere „veel volk aan de Voordijk had.” Deze bundel laat zien, dat Hij Zijn gemeente instandhoudt. Daarin ligt het waardevolle van het eerste gedeelte van deze bundel.

Het tweede deel bestaat uit een tiental preken, geschreven door de predikanten die in de loop van voorbije eeuw Barendrecht hebben gediend en door ds. H. C. van der Ent, die in de gemeente is groot geworden. Kennisneming van de preken laat zien dat de verkondiging van wet en evangelie, van zonde en genade steeds vanaf de kansel aan de Voordijk heeft geklonken. Zonder af te willen doen aan de geschiedschrijving van de jaren negentig maakt het tiental preken het boek waardevol.