Abraham de Keijzer verwart in zijn roman feit en fictie

Negen brieven van Salomé

Sara, die in Kapernaüm in Galilea woont, zal stellig blij geweest zijn met de brieven die zij van haar zuster Salomé in Jeruzalem heeft ontvangen. Zo raakte ze op de hoogte van de dramatische gebeurtenissen die zich in de maand Nisan van het jaar 3793 in de heilige stad afspeelden. Zij zal echter wel tijd nodig gehad hebben om alles te verwerken wat haar zuster schreef en wat als een lawine over haar werd uitgestort. Bovendien kwamen de negen brieven –uiteraard– niet successievelijk op haar adres aan, maar werden ze als één pakket bezorgd.

Ik kan mij indenken dat het Sara dan ook geduizeld zal hebben. Salomé schreef niet bepaald ordelijk en bezonken. Desondanks zal zij uit de brieven wel begrepen hebben wat er in die bijzondere week van Jezus' leven met Hem in Jeruzalem gebeurd was. Het zal haar ook diep geraakt hebben, want zij had Jezus van Nazareth zelf ontmoet en was evenals Salomé onder de indruk gekomen van Zijn prediking. Van Zijn optreden in de stad van David wist zij echter zo goed als niets. Waartoe dat uiteindelijk geleid heeft, was haar helemaal onbekend. Wat de betekenis en de vrucht van Jezus' dood waren, kon zij evenmin weten.

Dat wist trouwens Salomé zelf aanvankelijk ook niet. In de beleving van alles wat plaatsvond rondom Jezus' sterven en opstanding zijn echter door vele vragen heen haar ogen geopend voor de messianiteit van Christus. Bezag zij Hem eerst als een bijzonder mens, aan het einde van deze paasweek, waarin het Lam van God geslacht is, heeft zij het geheim van Zijn leven en sterven ontdekt. Dat betekent het grote keerpunt in haar eigen leven, maar ook in de geschiedenis van Israël en van de wereld. Het is alles anders geworden. Het zal ook nooit meer worden zoals het was, want God Zelf heeft ingegrepen.

Boodschap
In de vorm van deze ”brieven van Salomé” neemt de schrijver van dit boekje, Abraham de Keijzer, ons derhalve mee naar de tijd van Jezus en de apostelen. In de figuur van Salomé laat hij ons niet alleen kennismaken met de belevingswereld van die dagen, maar laat hij tegelijk zien hoe en waardoor mensen rondom Jezus tot geloof in Hem als de beloofde Messias kwamen. Daarvan doet Salomé immers in haar brieven verslag.

Het boekje bevat dan ook een duidelijke boodschap, die zo op een originele wijze vertolkt wordt. Dat wil ik graag honoreren. Dat neemt niet weg dat meer geestelijke diepgang in deze brieven van Salomé mij welkom geweest was. Was ook de toonzetting in deze brieven naar mijn gevoelen meer in overeenstemming geweest met de bedoelde boodschap, dan zou dat het boekje meer ten goede gekomen zijn.

”Salomé” had ook veel korter kunnen schrijven. Hoe langer haar brieven zijn door allerlei uitweidingen –waarvan zij zelf gewag maakt– des te minder is de zeggingskracht.

Denarius
Sommige passages en uitdrukkingen zijn bepaald storend. Wat ”zusters onder elkaar” bespreken, is nog niet voor publicatie vatbaar. Ronduit onbijbels vind ik wat over Maria, de moeder des Heeren, meegedeeld wordt, terwijl de fictieve begrafenistoespraak van Nicodemus volstrekt uit de toon valt. Ook de figuur van Maria Magdalena is niet juist weergegeven. De schrijver vergist zich eveneens ten aanzien van de shekel. Op deze Joodse (!) munt –zo die al in gebruik was in de tijd van Jezus– stond in elk geval geen beeldenaar van de Romeinse keizer! De in onze vertaling genoemde penning was geen Joodse shekel, maar een Romeinse denarius.

Ook op stijl en taal valt helaas het nodige aan te merken, terwijl de gebruikte beelden soms meer modern westers dan antiek Joods of oosters aandoen. Feit en fictie lopen in dit boekje duidelijk dooreen. Daarbij wordt echter de waarheid van Jezus' dood en opstanding, al is deze in dit boekje duidelijk aanwezig, te veel door de verbeelding overschaduwd.

Het boekje is overigens keurig uitgegeven. De omslag heeft een mooie foto van het open graf uit de Graftuin.