”Verantwoord Bijbelgebruik” roept vragen op

Lezen, uitleggen, toepassen

In het lijvige boekwerk ”Verantwoord Bijbelgebruik” probeert John Boekhout de lezers te helpen bij het lezen en onderzoeken van de Bijbel. In de eerste hoofdstukken geeft de auteur uitgangspunten en achtergronden die de basis vormen voor de rest van het boek. Vervolgens wordt de bijbellezer stap voor stap vertrouwd gemaakt met de verschillende fasen van lezen, uitleggen en toepassen.

”Verantwoord Bijbelgebruik” is voortgekomen uit het onderwijs in persoonlijk en kerkelijk bijbelgebruik dat de auteur vele jaren gaf aan kerkleiders in Oost-Europa. Het boek bevat veel informatie over de totstandkoming van de canon van het Oude en Nieuwe Testament, over de aardrijkskundige en archeologische aspecten die van belang zijn voor het goed verstaan van de Bijbel en over de noodzaak om bij het lezen van de Bijbel methodisch te werk te gaan. Vele praktische voorbeelden illustreren het geschrevene. Zelfs een wat populaire beschrijving van de verschillende stijlfiguren, die we in Oude en Nieuwe Testament tegenkomen, ontbreekt niet. Het is ook weer geen hermeneutisch handboek, waarin op een wetenschappelijke wijze de principes, regels en methoden voor de exegese worden beschreven.

Technisch
Hoewel het boek de bijbellezer kan helpen bij het onderzoeken van Gods Woord, vraag ik me af of het vele dat beschreven wordt voor veel bijbellezers niet té veel is. Ik bedoel dat ze daardoor zullen worden afgeschrikt om dit boek ter hand te nemen. Het is wel op een directe, persoonlijke wijze geschreven, het leest niet moeilijk, maar je moet er wel doorheen worstelen.

Het bijbellezen lijkt op deze manier een technisch gebeuren te worden, dat je je door systematisch volgen van de aanbevelingen eigen kunt maken. Niet dat de auteur dat bedoelt, want terecht legt hij er de vinger bij dat door de zondeval het verlangen naar God en naar Zijn Woord is „besmeurd” (ik zou hier een woord gebruikt hebben dat op een sterkere wijze de verbroken relatie met God weergeeft) en dat het in alle gevallen bij ons bijbelgebruik essentieel is God voortdurend hulp en verlichting van de Heilige Geest te vragen.

Inspiratie
De auteur ziet de Bijbel als het onfeilbare Woord van God, geïnspireerd door Gods Geest. Uiteraard doet dat goed. Dat neemt niet weg dat ik best moeite heb met bepaalde uitdrukkingen. Zo zou het verheffen van de uitdrukking „Gods goedheid stimuleert overgave aan Hem” tot een principe (blz. 87) gemakkelijk kunnen worden uitgelegd als een zaak die voor elk mens opgeld doet. Was dat maar zo. Het vermaan klinkt wel in Gods Woord dat de goedertierenheid des Heeren ons tot bekering moet leiden, maar is de praktijk helaas niet dikwijls anders?

Ditzelfde geldt ook voor het principe: „Zondebesef groeit door het ervaren van genade.” Is het niet zo dat de smart van de zonde meer gevoeld wordt, naarmate de genade te meerder is? Zondebesef drijft uit naar de troon van Gods genade om genade en geen recht.

Vertalingen
De aanbeveling van de auteur om bij het onderzoek van de Bijbel verschillende bijbelvertalingen te gebruiken, kan ik niet volgen. Ronduit een misser acht ik het dat hij daarbij allerlei vertalingen noemt als de vertaling van 1951 van het Nederlands Bijbelgenootschap, de Willibrordvertaling van 1978, Groot Nieuws voor U uit 1982... en dan zou je op z'n minst verwachten dat hij de Statenvertaling zou hebben genoemd. Een vertaling, die gelukkig bij vele bijbelgetrouwe christenen gebruikt wordt en waaruit elke dag gelezen wordt. Waarom deze vertaling, die voor vele generaties tot onderwijs en zegen is geweest, wordt doodgezwegen, ontgaat mij.

Het boek zou voor mij veel aan waarde gewonnen hebben, als de Statenvertaling met kanttekeningen als uitgangspunt zou zijn genomen. Dan zou ik het afwijzen door de auteur van de allegorische uitleg van het boek Hooglied en de betiteling daarvan als een verhaal dat in de eerste plaats vertelt over menselijke liefde, tot en met het seksuele aspect, naast andere bezwaren als een ernstig bezwaar hebben genoemd, maar het boek als geheel hebben aanbevolen.