Recensie door ds. C. den Boer - 9 december 1998

Prof. dr. L. Floor wijdt diepgaande studie aan Filippensenbrief

Een brief uit de gevangenis

De brief van de apostel Paulus aan de gemeente te Filippi is een brief die tussen de vier muren van een gevangenis is geschreven. Maar er zijn open vensters naar boven toe en open deuren naar buiten toe. Er heerst een toon van hartelijke opgewektheid, geloofsvreugde en dankbaarheid. Intussen roept de apostel ons hier op om blijvend te wandelen in het spoor van de vernederde en verhoogde Christus, de spiegel van ootmoed en nederigheid en het concentratiepunt van eensgezindheid.

Een apostolisch schrijven dat ook voor de opbouw van het geestelijk leven vandaag een ware hartversterking is. Een 'troostengel' die de klaagzangen omstemt tot lofzangen.

Prof. dr. L. Floor, emeritus hoogleraar Nieuwe Testament (Potchefstroom), heeft aan deze Filippensenbrief een bepaald diepgaande studie gewijd. Gedegen, getuigend van veel speurzin. Er is geen vers, of er zijn bladzijdenlange betogen over gehouden getuige de zeer uitvoerige literatuurlijst. Te midden daarvan zoekt de auteur zijn weg.

In zijn commentaar op deze brief geeft Floor ons een helder inzicht in de achtergronden ervan, voorzover deze voor ons nog te achterhalen zijn. Telkens blijkt het, hoe moeilijk het is om zich te verplaatsen in de situatie van toen en zich een precieze voorstelling te maken van de dingen, bijvoorbeeld van de plaats van Paulus' gevangenschap en van de dwaalleer die Paulus hier bestrijdt. Contextueel exegetiseren heeft zijn grens. Vaak blijft het bij vermoedens.

Locatie
Zo verschil ik van mening met de auteur dat de brief aan Filippi vanuit Paulus' gevangenschap te Caesarea (57-59 na Christus) is geschreven. De argumenten die pleiten voor Efeze (als plaats van gevangenschap) zijn mijns inziens veel sterker.

Intussen kan en mag het inzake de inhoud van de boodschap van de brief –bestemd voor alle tijden– niet bij vermoedens blijven. Ik moet zeggen dat dr. Floor erin geslaagd is om –wetenschappelijk verantwoord, dus met de nodige voorzichtigheid en geen conclusies trekkend uit dingen die niet onmiddellijk in de tekst te vinden zijn– een uitleg te geven, waarin het hart van deze boodschap gelovig kan worden verstaan. Hoe bemoedigend is het te horen, dat God Zijn werk in het hart van de gelovige afmaakt (Fil.1:6). Wat een uitzicht is het als sterven een winst mag zijn (en niet maar een zielenslaap) (Fil.1:21). Hoe bevrijdend is het als wetsgerechtigheid door bekering mag worden ingewisseld voor geloofsgerechtigheid in Christus Jezus (Fil.3:6).

Goudschaaltje
Floor neemt ons mee door een oerwoud van meningen en opvattingen van geleerden over de bedoeling van de tekst. Dat is voor de lezer hier en daar aardig vermoeiend. Maar hij doet dit, omdat hij zijn keuzes zo verantwoord mogelijk wil maken. Daarbij weegt hij de inhoud van de Griekse woorden als op een goudschaaltje en laat de teksttraditie niet buiten beschouwing. In kleine letters geeft hij zo nu en dan een excurs over details.

Deze verklaring is er niet direct op gericht aanwijzingen voor de prediking te geven. Maar ze is wel zo glashelder dat velen er, met het oog op de prediking, een hoogst dankbaar gebruik van zullen maken. De serie waarin deze commentaar verscheen, heeft inmiddels onder ons een groot vertrouwen gekregen. Ik blijf het wat jammer vinden dat er in deze commentaren geen vertaling van de tekst is meegenomen. Maar goed, de lezer moet er dan gewoon zijn Bijbel maar bijhouden.

Op de titelpagina treffen we een andere ondertitel aan (”Een gevangene over het navolgen van Christus”) dan op de omslag van het boek (”Een gevangene over de stijl van Christus”). Dat is minder fraai. Maar dat doet verder niets af van de grote waarde van dit boek.