Theologie van Paulus in relatie tot zendingswerk

De dubbele betekenis van de wet

De betekenis van de apostel Paulus voor de christelijke kerk kan moeilijk worden onderschat. De Amerikaanse hoogleraar Robert L. Reymond brengt de wijze waarop Paulus de betekenis van Christus' werk heeft doordacht in relatie tot zijn zendingsarbeid.

Een groot deel van de nieuwtestamentische bijbelboeken is van Paulus' hand. Nergens in het Nieuwe Testament wordt het doel van Christus' werk zo uitvoerig ontvouwd als in deze brieven. Heel nadrukkelijk komt daarbij naar voren dat in Christus het onderscheid tussen Jood en heiden wegvalt. Uit het boek Handelingen weten we hoe Paulus om het evangelie van verzoening met God door Christus voor zowel Joden als heidenen te verbreiden verschillende zendingsreizen heeft ondernomen.

Robert L. Reymond, hoogleraar dogmatiek aan het Knox Theological Seminary in Florida –een van de theologische hogescholen in Amerika waar theologie in gereformeerde zin wordt onderwezen– publiceerde vorig jaar een exegetische studie over Paulus met als titel ”Missionary Paul Theologian. A Survey of his Missionary Labours and Theology”. De titel maakt al duidelijk dat Reymond de wijze waarop Paulus de betekenis van Christus' werk heeft doordacht in relatie brengt tot zijn zendingsarbeid. Het werk is een neerslag van gegeven colleges. Dat is bij lezing ervan nog heel duidelijk merkbaar.

Van Bruggen
De studie van Reymond kan vergeleken worden met die van dr. J. van Bruggen, ”Paulus. Pionier van de Messias van Israël”. Ook deze studie valt in twee delen uiteen, waarbij eerst Paulus' leven wordt getekend en dan zijn boodschap behandeld. Met Van Bruggen gaat Reymond uit van de volledige betrouwbaarheid van de Schriftgegevens, zowel die van Paulus' brieven als van het boek Handelingen. Hij komt op een aantal punten wel tot andere conclusies dan Van Bruggen. Zo gaat hij uit van de vroege datering van de brief aan de Galaten en dateert hij alle pastorale brieven, waarvan hij met Van Bruggen de echtheid erkent, na de vrijlating van Paulus uit zijn gevangenschap te Rome.

In het eerste deel vinden we gecorreleerd aan Paulus' levensloop ook overzichten waarin de inhoud van elk van zijn brieven kort wordt getypeerd. In de tweede helft van zijn werk geeft Reymond een systematische weergave van de boodschap en prediking van Paulus. Hij doet dit vanuit het gezichtspunt dat Gods soevereine genade tot uiting komt in het werk van Christus als de vleesgeworden Zoon van God waardoor zondaren die naar Gods voornemen met het geloof worden begiftigd, nu reeds zalig worden. En eenmaal zal de gehele schepping worden vernieuwd.

Wet
Reymond gebruikt bij zijn weergave van de boodschap van Paulus mede de ”Korte Catechismus van Westminster” als leidraad, in de overtuiging dat daar de bijbelse gegevens getrouw zijn weergegeven. Deze benadering heeft wel het gevaar in zich dat de dogmatiek heerst over de exegese. Reymond is niet altijd aan dit gevaar ontkomen, maar uiteindelijk ben ook ik met de auteur ervan overtuigd dat de gereformeerde belijdenisgeschriften de boodschap van de Schrift, waaronder die van de brieven van Paulus, het rijkst en het diepst vertolkt hebben.

Nadrukkelijk houdt Reymond eraan vast dat de wijze waarop de reformatoren Paulus' boodschap van de rechtvaardiging door het geloof vertolken juist is. Dat betekent dat hij de betekenis van de rechtvaardiging niet beperkt tot de vraag op welke wijze men tot de christelijke gemeente behoort, maar de rechtvaardiging in het licht ziet van de vraag hoe wij voor Gods rechterstoel kunnen bestaan. Hij bestrijdt dat Paulus aan de wet geen normatieve betekenis toekent voor de christelijke levenswandel. Een christen is bevrijd van de vloek van de wet, maar is toch ook in Christus onder de wet. Hij ziet terecht geen tegenstelling tussen het gelijkvormig worden aan Christus en het leven naar Gods geboden uit dankbaarheid.

Teleurstellend vond ik de visie van Reymond op de tweede helft van Romeinen 7. Met Lloyd-Jones is Reymond van mening dat Paulus hier aangeeft hoe hij reeds als farizeeër aanliep tegen de onvervulbaarheid van de wet. Deze visie doet echter geen recht aan het feit dat de apostel spreekt in de tegenwoordige tijd. Met restrictie ten aanzien van dit element kan ik deze studie hartelijk aanbevelen.