Micha als profeet van de eindtijd

Gert A. van de Weerd, directeur van Johannes Orgelbouw, schreef een verklaring van het bijbelboek Micha. Het boek heeft me bijzonder geboeid, en wel omdat de auteur ook een duidelijke visie op de eindtijd blijkt te hebben.

Tot de profeten die bepaald niet in alle opzichten gemakkelijk te verklaren zijn behoort ook Micha. Enkele teksten uit dit oudtestamentische bijbelboek zijn bekend, zoals 5:1 en 6:6-8. Maar de overige delen zijn noch bekend, noch eenvoudig uit te leggen. Onlangs is een uitvoerige verklaring van dit bijbelboek verschenen, geschreven door Gert A. van de Weerd uit Veenendaal. Blijkens een overzicht van zijn levensloop staat de auteur aan het hoofd van de bekende orgelfabriek Johannus Orgelbouw. De schrijver heeft zich grondig verdiept in de woorden die de profeet Micha ons heeft nagelaten. Zijn boek bestaat uit niet minder dan 374 bladzijden, bevat een uitvoerige literatuurlijst en toont een duidelijke kennis van en eerbied voor de grondtekst. Alle hoofdstukken van het profetische geschrift worden intensief behandeld. En steeds vergelijkt de auteur zijn uitleg met die van anderen, zoals de verklaring van dr. J. Ridderbos en de exegese van prof. dr. A. H. Edelkoort.

Letterlijk lezen
Het boek van Van de Weerd heeft me bijzonder geboeid. En wel omdat de auteur ook een duidelijke visie op de eindtijd blijkt te hebben. Hij meent dat die eindtijd ook in Micha wordt beschreven en dat we daartoe de woorden van de profeet zoveel mogelijk letterlijk moeten lezen. Daarbij gaat hij ervan uit dat het verstaan van de eindtijd door de gelovigen steeds duidelijker wordt in die eindtijd. Hij beroept zich daartoe op Daniël 12:4, waar we in de Statenvertaling lezen: „En gij, Daniël! sluit deze woorden toe en verzegel dit boek tot het einde; velen zullen het naspeuren; en de wetenschap zal vermenigvuldigd worden.”

In deze totaalvisie op het boek Micha ligt echter tegelijk de zwakte van het boek. Immers: waar lezen we dat de woorden van Micha een betekenis zouden hebben voor de eindtijd alleen? Micha heeft toch in een bepaalde tijd geleefd en geprofeteerd en zijn prediking moet toch een concrete boodschap voor de hoorders in die tijd gehad hebben? (vergelijk Micha 1:1). De aanvang van het boek Micha is een andere dan die van het boek Openbaring, dat direct aangeeft dat dit laatste bijbelboek handelt over de toekomst (vergelijk Openbaring 1:1). Bovendien blijkt de auteur een aanhanger te zijn van de zogenaamde bedelingenleer (blz. 22, 23). Deze leer vormt een bepaalde, radicale variant van het chiliasme. Volgens die leer zou er onder andere van tweeërlei wederkomst van Christus sprake zijn.

Opname van de gemeente
Maar er is tegen die leer nogal wat in te brengen. Noch in het boek Openbaring noch op andere plaatsen in de Heilige Schrift is sprake van een tweeërlei komst van Christus. De rede van Christus over de laatste dingen (Matthéüs 24) wijst in een totaal andere richting. Voorts wijzen de teksten die de schrijver noemt over de opname van de gemeente, onder andere 1 Thessalonicensen 1:10, 5:4a en 5:9, lang niet in de richting die hij vermoedt. We vinden in deze teksten geen dwingende argumenten voor de gedachte van de opname van de gemeente zoals die onder de aanhangers van het duizendjarig rijk gevonden wordt. Veeleer spreken deze teksten van de verlossing van de ware gelovigen door Christus in het algemeen. Ten slotte dienen we voor ogen te houden dat wat ons in het profetisch perspectief van het Oude Testament in aardse beelden voor ogen wordt gesteld, nog niet altijd op aardse wijze gestalte krijgt. Er is een voortgang in de openbaring, en het Nieuwe Testament laat ons duidelijk de verdere strekking en de geestelijke diepte van de oudtestamentische profetieën zien.

Dit alles laat onverlet dat de profetieën van Micha verschillende lagen bevatten. En dat sommige lagen duidelijk een strekking hebben die op de toekomst betrekking heeft. Het is de taak van de uitlegger om die lagen op de juiste wijze te duiden!