Hille beschrijft leven van godsdienstonderwijzer Van Leeuwen

Van grossier tot voorganger

De biografie ”Een leesbare brief”, geschreven door H. Hille, gaat over de heer W. van Leeuwen, godsdienstonderwijzer in de Nederlandse Hervormde Kerk. Zijn naam was vooral bekend onder Gods kinderen voor of rond de Tweede Wereldoorlog.

Van Leeuwen werd geboren op 21 januari 1868. Reeds vroeg lag de vreze des Heeren in zijn hart. De Heere trok met hem door en hij leerde de Heere Jezus kennen als zijn Zaligmaker. Op 30 oktober 1890 trad hij in het huwelijk met Johanna Bieshaar. Uit dit huwelijk werden twaalf kinderen geboren, van wie er vier op jonge leeftijd stierven.

Aanvankelijk dreef hij een grossierderij in koek en beschuit. De Heere had echter nog ander werk voor hem. Hij moest Gods Woord uit gaan dragen. Zo werd hij in 1905 benoemd als godsdienstonderwijzer in Vriezenveen. Dat is voor Van Leeuwen geen gemakkelijke periode geweest. Spoedig kwamen er problemen met dr. F. J. Los, die gepromoveerd was tot doctor in de godgeleerdheid op een proefschrift over Wilhelmus à Brakel.

In de gemeente vormden zich ook twee groepen. Kennelijk betoonde de Heere het voor Zijn kind op te nemen, want in de tijd van drie maanden werden drie felle tegenstanders door de dood weggenomen. Toch heeft Van Leeuwen later over deze periode geschreven dat hij in Overijssel veel heeft mogen leren.

Geen eigen eer
In 1922 werd Van Leeuwen benoemd tot vaste voorganger van de Nederduitsch Hervormde Vereeniging ”Calvijn” te Dordrecht. Voor hem kwam die verandering niet onverwacht. De Vriezenveners liepen te zeer met hem weg. Daar kon zijn natuur niet tegen, maar bovenal wist hij dat God Zijn eer niet aan een ander geeft, ook niet aan Zijn kinderen.

Ik heb niet kunnen vinden wie hem in Dordrecht heeft bevestigd, wel dat hij intrede deed met de woorden van Psalm 72:16. Hier is hij gebleven tot 1927. Toen is hij naar Schoonrewoerd gegaan. Tijdens zijn verblijf in Dordrecht werd hij redacteur van het maandblad ”Calvijn”. De belangstelling voor dit blad was groot, zelfs mensen die in Amerika woonden, lazen het. De vraag werd wel eens gesteld of het maandblad geen weekblad kon worden. Van Leeuwen moest hierop zeggen dat drukke werkzaamheden hem dat niet toelieten. Hij was de enige scribent.

Onderscheidend
In zijn prediking was Van Leeuwen onderscheidend. Hij maakte, als het over Gods volk ging, onderscheid tussen bekommerden en verzekerden. Wel waarschuwde hij als men het over bekommering had: „Dat moet dan ook waarheid zijn. De ziel kan daar niet rustig onder zijn. Er is grote onrust, die roept om troost, wegneming van de oorzaak. Ik heb wel eens het beeld gebruikt van ouders die een kind kwijt zijn, dat weggedwaald is. Zulke mensen zijn bekommerd over dat kind. Ze kunnen niet rustig in huis blijven om daar eens genoeglijk over te praten. Neen! Ze gaan uit om te zoeken en rusten niet voor ze dat kind weer hebben. Welnu, dat geldt ook van de ware bekommerde.”

Van Leeuwen had over het kerkverband waarvan de gemeenten die hij diende deel uitmaakten, veel zorgen. Dat nam niet weg dat hij ook nog goede dingen zag. Predikanten voor wie Van Leeuwen hoge achting had, waren ds. I. Kieviet en ds. H. A. Leenmans.

Zijn levensavond werd overschaduwd door leed. Kinderen die hem door de dood ontvielen. Zijn vrouw die werd afgelost van haar post op de aarde. Op 5 december 1940 kwam voor hem het ogenblik dat hij zonder enige pijn, benauwdheid of doodsstrijd overgezet werd uit de strijdende in de triomferende Kerk.

Verschillende geschriften van de overleden godsdienstonderwijzer werden er in de loop der jaren uitgegeven. Er bleek veel belangstelling voor te bestaan. Wellicht dat door deze goed leesbare biografie de belangstelling voor zijn geschriften zal verlevendigen. Een bijlage van zijn geschriften, literatuuropgave, 251 noten en een register van persoonsnamen maken dit boek extra waardevol.