Waalse kerk aan de Schiedamse Vest schrijft historie

Hugenoten in Rotterdam

Aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog vonden vele Walen uit de Zuidelijke Nederlanden in Rotterdam een nieuw bestaan. Een eeuw later, toen in 1685 de protestanten in Frankrijk vogelvrij werden verklaard, kwam een nieuwe stroom vluchtelingen op gang. Duizenden van hen vestigden zich in Rotterdam. Nog steeds wonen er afstammelingen van de hugenoten in de Maasstad. Nog steeds houden ze hun Franstalige kerkdiensten in de Waalse kerk aan de Schiedamse Vest.

De geschiedenis van de Rotterdamse hervormde Waalse gemeente is neergelegd in een keurig uitgegeven Frans- en Nederlandstalig boekje dat een periode van 400 jaar (1590-1990) beslaat.

Daniël de Coulogne was de eerste Waalse predikant in Rotterdam. Dominee Pierre Bayle, die in 1681 naar Rotterdam kwam, werd tot ver over onze landsgrenzen bekend. Deze humanistische filosoof, met een fabelachtig scherp geheugen, werd vermaard vanwege het door hem opgerichte Nieuws uit de Republiek der Letteren, het eerste letterkundige tijdschrift dat in Holland verscheen.

Bayle had veel te stellen met een van zijn collega-predikanten die, jaloers op zijn succes, hem beschuldigde van atheïsme. Dat liep zo hoog op dat Bayle werd ontslagen. Het straatje bij de Schiedamse Vest, op de hoek waarvan sinds 1924 de huidige Waalse kerk zich bevindt, draagt zijn naam.

Beschonken voorlezer
In 1799 telde ons land nog 48 Waalse gemeenten met 75 predikanten. Amper veertig jaar later was dat aantal geslonken tot zestien, met 24 predikanten.

In de bloeiperiode telde de Waalse gemeente in Rotterdam 1400 leden. Ze had vijf predikantsplaatsen. In 1912 was het aantal predikantsplaatsen teruggelopen tot drie en in 1935 tot twee. Thans deelt de honderd leden tellende gemeente haar voorganger met de Franstalige gemeenten in Dordrecht en Middelburg.

De gemeente heeft ook zorgen gekend. Het boekje verhaalt van geldzorgen van de diaconie.

Weinig verheffend is de affaire rond voorlezer Rollier, die het tot twee maal toe presteerde beschonken te zijn toen hij de ”Lecture de la Parole de Dieu” moest verzorgen. De eerste keer beriep hij zich op heesheid en kreeg hij het voordeel van de twijfel. Bij het volgende incident werd hij op staande voet ontslagen.

Op 18 juli 1808 ontving het consistorie een brief van de burgemeester met de opdracht de inenting met koepokstof te bevorderen vanaf de kansel, „ter uitrooying, althans vermindering der geduchte kinderpest.”

Het boekje verhaalt op een onderhoudende manier de geschiedenis van de 400-jarige Eglise Wallone te Rotterdam.