Actieboek over vrijheid en vluchten

Ik tuinde erin. Bij het zien van de op z'n kop staande letters ergens achter in ”De omgekeerde wereld” van Bert Wiersema, dacht ik één moment aan een misser van uitgeverij De Vuurbaak. Direct daarna was het duidelijk: het CLK-actieboek voor kinderen heeft dit jaar twee kanten.

Mijn zusje had vroeger ook zo'n boek. Als ze het eerste deel gelezen had, keerde ze de uitgave om en begon aan de andere kant. Dat omkeren alleen al beviel zo goed, dat ze het boek telkens opnieuw omdraaide en onverstoorbaar weer aan de andere kant begon.

”Grefo”
Het actieboek '99 is niet alleen vanwege z'n omkeerbaarheid aantrekkelijk. Wiersema heeft twee waardevolle verhalen geschreven. Het eerste begint dicht bij huis, bij Wim, die voor ”zwarte grefo” wordt uitgescholden. De kleur in zijn bijnaam heeft niet met een kerkgenootschap, maar met zijn velletje te maken. Wim is in Brazilië geboren en door Nederlandse ouders geadopteerd. Dat ”grefo” voor gereformeerd staat, is duidelijk. Niet elk kind zal daar echter direct ”(vrijgemaakt)” bij denken, al bedoelt de auteur dat wel.

Wim is een eigentijdse jongen, die onder een Ajax-dekbed slaapt en een poster van Michael Jackson aan de wand heeft. Hij groeit op in een prettig gezin en gaat naar een gezellige, christelijke school. Om daar te komen, moet hij echter onder een viaduct door, waar een groep jongens hem belaagt. De meester en de politie maken een einde aan deze kwelling. Daarna ontstaat er bínnen de schoolmuren een discussie, omdat er een Iraans klasgenootje in aantocht is. Kunnen asielzoekers er nog bij in ons volle land? Als Aisha het schoolplein nadert, is het Wim, die als eerste met uitgestoken hand naar haar toeloopt.

Wiersema weet in weinig bladzijden de situatie raak te typeren, hij laat de personen léven en geeft de dialogen realistisch weer. De inmiddels bekende thema's pesten en discrimineren werkt hij op een originele manier én bij het licht van de Bijbel uit.

Vluchten
Het leven van de Iraanse Aisha, aan de andere kant van het boek, lijkt in eerste instantie overeenkomsten te hebben met dat van Wim. Ook zij is 11, ook zij wordt dwarsgezeten. Haar omstandigheden blijken echter wel even moeilijker te zijn. Aisha's vader zit al vijf jaar gevangen omdat hij christen is. Als hij weet te ontsnappen, blijft er voor het gezin niets over dan door de woestijn naar Pakistan te vluchten.

De verschrikkingen van de vlucht, de onzekerheid over de toekomst en de ontnuchtering als de familie uiteindelijk in Nederland belandt, zijn niet sensationeel, wel confronterend beschreven. Veel lezertjes zullen mét Aisha blij zijn als het meisje op haar eerste schooldag een donkere jongen met uitgestoken hand naar zich toe ziet komen.