Titel: De Duiventil
Auteur: Gerda Ron
Uitgeverij: Kok Voorhoeve
Kampen, 1998
ISBN 90 297 157 23
Pagina's: 300
Prijs: ƒ 24,90

Als Jojanneke verliefd wordt, verliest verhaal zijn droogheid

In sneltreinvaart naar volwassenheid

Streekromans zijn in christelijke kringen altijd zeer populair geweest. Nog steeds wijzen de uitleencijfers van de bibliotheken uit dat schrijvers en schrijfsters daarvan zeer hoog scoren, en soms bij de top zitten. Niet voor niets deden de boekenseries van christelijke uitgevers, met een hoog percentage aan streekromans, het zo goed: de VCL-serie van Kok, de Nobelreeks van Callenbach en de Spiegelserie van Zomer & Keuning. De laatste twee bestaan niet meer, maar de eerste is nog in volle bloei.

De meeste boeken uit die series hadden en hebben een paar gemeenschappelijke kenmerken. In de eerste plaats spelen ze zich af in een niet echt stedelijke omgeving. Ze tekenen ”het” christelijke milieu. Er komt geen onvertogen woord, laat staan een vloek in voor. En, zoals Koos van Doorne jaren gelden badinerend in Trouw opmerkte, „zo'n roman moet op tafel kunnen liggen, dat wil zeggen: een kind van 10 jaar moet hem kunnen lezen en begrijpen.” En inderdaad, de boeken werden ook door de wat oudere jeugd (zeg maar: vanaf 14 jaar) met gretigheid gelezen.

Een lange inleiding om twee bij Kok Voorhoeve/Callenbach verschenen boeken aan te kondigen, die in deze traditie, maar nu speciaal voor die oudere jeugd, zijn geschreven. Dit wil niet zeggen dat de volwassenen ze niet over hun schouders zouden kunnen meelezen. In ieder geval kunnen christelijke jongeren zichzelf en hun eigen milieu in de boeken hier en daar herkennen.

Solo
Zoals in ”Evelien”, hoofdpersoon van het gelijknamige boek van Anja Elshout. Ze is een vrolijk, op het eerste gezicht wat oppervlakkig meisje, dat in een fijn gezin opgroeit, net haar mavo-diploma op zak heeft en een tijdje lekker mag relaxen. Ze meldt zich spontaan bij een gospelgroep in oprichting, samen met haar vriendin Sanne. In die zanggroep komt ze voor het eerst tot de ontdekking dat de wereld en ook zijzelf toch anders in elkaar zitten dan zij eerst dacht.

Neem bijvoorbeeld Linda, een meisje op wie ze eigenlijk een beetje neerkijkt. Maar die wordt door de dirigent van het koor wel uitgekozen om solo te zingen in de eerste kerkdienst waarin zij optreden, en niet zij, Evelien, ofschoon zij veel beter zingt. Vindt Evelien zelf. Tijdens de uitvoering wordt het haar echter duidelijk „waarom Maarten voor Linda koos. Technisch gezien was zij (Evelien) even goed, maar ze mist de bezieling die Linda zo overduidelijk uitstraalt. Haar drijfveer was haar eigen glorie geweest, realiseert ze zich. Linda gaf alle eer aan Hem Die de eer toebehoort. Dat is het verschil.”

Invoelingsvermogen
Er is meer. Ze wordt verliefd op Jos van de gospelgroep, en dat brengt haar tot jaloerse aanvallen die ze bij zichzelf niet voor mogelijk had gehouden. Dan is daar ten slotte haar baantje bij een babywarenhuis, waar ze het eenzame zwerfstertje Janet op heterdaad bij een kleine diefstal betrapt. Die ontmoeting brengt haar niet alleen tot nadenken over zichzelf maar ook over de ander. Janet is zwanger, merkt ze; wil abortus plegen, hoort ze; heeft niets te eten en te drinken, heeft geen echt tehuis, ontdekt ze. En dat maakt haar beste christelijke gevoelens in haar wakker. In sneltreinvaart rijpt Evelien naar de volwassenheid.

Vooral dit laatste deel van het boek is duidelijk met liefde en veel invoelingsvermogen geschreven en leest ook fijn. Dat maakt dan weer goed dat het verhaal wat langzaam op gang kwam en pas op den duur vaart kreeg. Maar het is voor christelijke tieners al met al een mooi boek om te lezen.

Doktersgezin
Dat langzaam op gang komen geldt in nog sterkere mate voor ”De Duiventil” van Gerda Ronhaar. Het duurt lang voor er echt iets gebeurt. De reden hiervan is misschien dat aanvankelijk niet de 15-jarige Jojanneke van Til de hoofdpersoon is, maar het hele tien personen tellende doktersgezin Van Til.

Ze gaan verhuizen naar een dorpje en dat brengt natuurlijk voor alle gezinsleden probleempjes en aanpassingsmoeilijkheden met zich mee. Ze treffen gelukkig fijne buren met kinderen met wie ze goed kunnen opschieten. Er zijn verliefdheidjes en vriendschapjes over en weer.

Tot Jojanneke in het zwemband Pim Bleeker ziet. Die maakt haar verliefd en jaloers en razend tegelijk. En vanaf dat moment verliest het verhaal zijn droogheid en wordt het warm van leven. „Jojanneke ziet hem kijken en merkt de bewonderende blik in zijn ogen op. Ondanks haar boosheid voelt ze diep in haar hart dat ze het fijn vindt. Als hij naar haar mond kijkt stokt haar adem en ze is zich ervan bewust dat ze één kort moment werkelijk hoopt dat hij haar zal kussen. Dan is het al weer voorbij en springt Pim met haar het water in, onder luid gejoel van Daan, Sandra en Jeroen.”

Neerslachtig
Een grote ommekeer volgt als Jojanneke een ernstig ongeluk krijgt, in het ziekenhuis belandt en er voor haar leven wordt gevreesd. Gelukkig, ze geneest niet alleen, maar ze komt ook nader tot Pim, en maakt kennis met Carla, wier been geamputeerd wordt. Jojanneke beseft dat die er uiteindelijk veel erger aan toe is dan zij. Ze vertelt Carla over haar christelijke geloofsovertuiging, over de Bijbel en over bidden.

En diezelfde Carla weet Jojanneke op te beuren als zij, later, in een neerslachtige stemming is. Ze zegt: „Ik heb in de bijbel, in Romeinen acht, een tekst gelezen, waar staat, „dat God alle dingen doet meewerken ten goede voor hen, die God liefhebben”, en die tekst geeft mij veel moed als ik niet begrijpen kan waarom de dingen gebeuren zoals ze gebeuren. Dan zeg ik de tekst net zolang op tot ik vanbinnen rustig word. Ook al lijken de dingen heel erg, de bijbel zegt dat er iets goeds uit tevoorschijn komt, dat doet God. Dus dan kan ik ook wel ophouden met piekeren.”

Kort en goed: een lezenswaardig christelijk jeugdverhaal, een beetje stijfjes verteld en hier en daar en wat lang van stof. Maar goed passend in de traditie van de christelijke (streek)roman.