Recensie door C. M. van Eckeveld - 16 september 1998

Arme Willem tussen
de pruikenbollen

”Willem en de pruikenbollen” speelt zich af in de pruikentijd, waarin het verschil tussen rijk en arm wel heel schrijnend zichtbaar was. Rijke regeerders smijten met hun geld, terwijl de armen elke duit een paar keer omkeren.

De vrienden Willem, Hendrik en Karel ondervinden het grote verschil aan den lijve. Vooral Willem weet wat het is om in armoede te leven. Tot overmaat van ramp breekt de veepest uit onder de koeien van Simon en Dieuwertje, de ouders van Willem.

Willem wordt aangesteld als speelkameraad van Ferdinand op “Het hooge Huys”, de woning van regent Van Rhijn. Willem en zijn ouders vinden dit erg fijn, omdat het een flinke duit oplevert. Ze komen hierdoor wel in een groot spanningsveld terecht; ze horen immers bij de armen, maar de extra inkomsten zijn hen zeer welkom.

Dit spanningsveld loopt door heel het boek heen. In de kerk wordt de mensen regelmatig voorgehouden toch vooral gehoorzaam te zijn aan hun regeerders. Echter, de ongehoorzaamheid neemt toe en leidt uiteindelijk tot een volksopstand, waarbij “Het hooge Huys” het moet ontgelden. Duidelijk wordt aangegeven dat de vernielingen het werk van een handjevol raddraaiers zijn. Willem vraagt zich steeds af wie hij nu moet gehoorzamen; regent Van Rhijn, zijn ouders, de dominee? Het blijkt dat je best tegen de manier van leven van de rijke regenten kunt zijn, zonder hen persoonlijk af te schrijven.

Pruikentijd
Voor mijn gevoel past het thema bij het oudere basisschoolkind, maar de schrijftrant meer bij de jongere kinderen. Jelle Tjalsma roert een interessant thema aan, maar weet dit niet op een erg pakkende manier te verwoorden. Ik vraag me af of kinderen erg geboeid zullen zijn door dit boek. De illustraties zijn van bedenkelijke kwaliteit.

Als een kind dit boek gelezen heeft, is het behoorlijk op de hoogte van de wijze van leven en de verhoudingen tussen arm en rijk in de pruikentijd. “Willem en de pruikenbollen” verscheen in de Horizonreeks, een serie kinderboeken voor de basisschoolleeftijd. De reeks stond bij het verschijnen van dit boek nog onder redactie van Hans van Holten.