| Boekrecensie |
| Titel: Saskia's zoektocht Auteur: Jelle Tjalsma Uitgeverij: Callenbach Kampen, 2000 ISBN 90 266 1075 0 Pagina's: 108 Prijs: ƒ 17,50
Titel: De bunker
Titel: Een vreemde vondst
Titel: De kleren van Wilma Landman
|
|
Recensie door T. van Es - 21 maart 2001
Vormgeving Banier-meisjesboeken laat te wensen over
Saskia van nu ontmoet 'oude' SaskiaIn de (christelijke) Horizon-reeks van Callenbach zijn vorig jaar weer een aantal deeltjes verschenen. Voor één daarvan, ”Saskia's zoektocht” van Jelle Tjalsma wil ik dit keer uw aandacht vragen. ”Saskia's zoektocht” dus, misschien niet zo'n intrigerende titel, maar wel een intrigerend plot. Het gaat namelijk niet over één maar over twee Saskia's, eentje van nu en eentje van een paar eeuwen terug, naamgenoten dus die toch op een emotionele manier met elkaar te maken blijken te hebben. Een feestje op school, waarbij Saskia-van-nu met een groepje een zelfgeschreven sketchje over de zeventiende eeuw moet opvoeren, is er de oorzaak van dat de kinderen met hun ouders een dagje naar het Rijksmuseum gaan: kostuumpje kijken. Saskia wordt gefascineerd door een schilderij van Rembrandt dat daar hangt: ”Meisje aan een venster”, met wie ze plotseling een intense verwantschap voelt. Ze lijken uiterlijk ook een beetje op elkaar, ontdekt Saskia. Ze weet nog niet dat het meisje van het schilderij óók Saskia heette en een weesmeisje was, maar daar komt ze achter als ze met haar ouders en haar klasgenootjes in Amsterdamse archieven op zoektocht gaat. Wie was deze Saskia-van-toen? De schrijver brengt ons afwisselend naar het heden en het verleden en laat ons zo kennismaken met allebei de Saskia's. Hij laat ons zien dat de twee meisjes eigenlijk best zusjes geweest hadden kunnen zijn, als ze maar tegelijkertijd geleefd hadden, en als, nou ja, leest u zelf maar. Het speurwerk wordt rijkelijk beloond: ze vinden een schoolopstelletje van Saskia-van-toen en een ringetje dat zij van Rembrandt had gekregen. Dan blijkt dat de twee meisjes met bijna hetzelfde probleem worstel(d)en: waarom doet God met mij zoáls Hij doet. De Rembrandtieke omslagtekening van Charlotte Dematons versterkt de indruk van verwantschap tussen de beide Saskia's.
Bunker ”De Bunker”, het debuut van Leendert van Wezel, heeft die zeker wel. Al is het begin in de dialogen wat boekentalerig en glipt er wel eens een stijlfout tussendoor (herhalingen van hetzelfde woord; „diegene probeert er achter te komen”, en zo meer), zodra het verhaal goed op gang komt, wordt het taalgebruik trefzekerder en levendiger. Tenslotte weet de auteur je zo mee te slepen dat je bijna op het puntje van je stoel zit te lezen. Zo spannend is het verhaal en zo vol van verrassende wendingen. De schrijver laat de gebeurtenissen zich afspelen in zijn eigen geboortestreek, het duinrijke Goeree-Overflakkee. Hij kent de buurt daar op zijn duimpje. Middenin de duinen ontdekken John en Leonard een nog ongeschonden, totaal overwoekerde bunker uit de Tweede Wereldoorlog die opnieuw in gebruik schijnt te zijn. Maar niet, bemerken ze, door vreedzame lieden maar door een stel criminelen onder leiding van ”De Sik”. Ondanks het gevaar kunnen de jongens het niet laten op eigen onderzoek te gaan. Spannend in het begin, levensgevaarlijk als ze (natuurlijk) toch worden ontdekt. De misdadigers blijken te werken voor het regime van Saddam Hoessein (al wordt die niet met name genoemd), zijn goed opgeleid in het terroristenwerk en dulden geen inmenging, laat staan van zo'n paar nieuwsgierige jongens. John wordt ontvoerd en opgesloten in een donkere Rotterdamse kelder. Maar hij weet op zijn gedwongen tocht allerlei levenstekens achter te laten, waardoor de Oostvoornse politie de misdadigers en John op het spoor weten te komen. Natuurlijk loopt alles goed af, maar dat vooruitzicht maakt de spanning er niet minder om. De fotoachtige tekeningen van Hans Ellens dragen mede bij aan die spannende sfeer.
Racisme Hoofdpersoon is het meisje Hanna, dat er steeds meer achter komt dat haar ouders iets verbergen, wat te maken moet hebben met haar vader in de oorlogsjaren. Een Duits prentenboek, gevonden op zolder bij haar opa, zet haar verder aan het denken. Door dit thema heen, maar toch ook eraan verwant, wikkelt zich een andere verhaaldraad, over vreemdelingenhaat. Hanna en Emiel ontdekken dat buurman Tolleman een racist is, en dat hij in zijn schuur met allerlei geheimzinnige zaken bezig is die met zijn vreemdelingenhaat te maken hebben. Als de kinderen erachter komen dat hij en zijn trawanten een aanslag beramen op een huis dat tot asielzoekerscentrum verbouwd zal worden, vinden ze het tijd worden om de politie in te lichten. „Raar hè, dat mensen nooit wijzer worden”, zegt Emiel peinzend. „In de oorlog zijn de ergste dingen gebeurd. Niemand wilde dat nog eens meemaken, maar na een poosje beginnen de mensen gewoon wéér.” En met deze woorden vallen de thema's van het boek uiteindelijk samen. Een mooi boek; jammer alleen van de rommelige omslag. Tenslotte nog een derde Banier-boek, waar ik wat minder enthousiast over ben: ”De kleren van Wilma Landman” door Martin Rutgers. Het heeft de nogal voorspelbare structuur van een vooroorlogs zondagsschoolboekje: de hoofdpersoon doet iets verkeerds, wordt mede daardoor ziek (bij Wilma is zelfs ziekenhuisopname het gevolg), maar het keert zich allemaal ten goede; de plaaggeesten van weleer worden Wilma's hartelijke vriendinnen, die dan samen met Wilma een mooie kerstviering, en in dit geval bovendien een mooie paasviering beleven. Het hoofdthema is Wilma's aanvankelijke afkeer van haar ”refo-kleding” onder invloed van het spijkerbroekengedoe van haar klasgenoten. Een tegenstelling die ook op het boekomslag duidelijk, maar naar mijn smaak niet zo fraai, is uitgewerkt.
|
|
|