”Het scheepsmaatje” komt na honderd jaar boven water

Voor de kleindochter van Malot

Een oude grootvader, Hector Malot geheten, schrijft voor zijn kleindochter van wie hij zielsveel houdt een boek. Het manuscript mag pas na zijn dood worden uitgegeven. Voorin schrijft Malot aan zijn kleindochter: „Vandaag smaak ik de voldoening jouw naam te vermelden op de eerste bladzijde van ”Het scheepsmaatje”. (…) Het is voor jou een getuigenis van mijn genegenheid, zodat je bij het lezen ervan met ontroering terugdenkt aan je grootvader.”

”Het scheepsmaatje” belandt in een archief, waar het wel honderd jaar blijft liggen. Terwijl de stoflaag op het manuscript steeds dikker wordt, kent een ander boek, geschreven door dezelfde grootvader, een enorm succes. Dat boek, getiteld ”Alleen op de wereld”, beleeft alleen in Nederland al bijna honderd herdrukken.

Dan wordt ”Het scheepsmaatje” gevonden. Wat een vondst! De Nederlandse uitgever vermeldt alvast maar op de achterflap dat ”Het scheepsmaatje” in Frankrijk hetzelfde succes kent als ”Alleen op de wereld”.

Kwaliteit
Het is waar dat de belangstelling voor Hector Malots werk groeit, maar van een speciaal succes van ”Het scheepsmaatje” heb ik niets kunnen ontdekken. Een Franse boekhandel meldde desgevraagd dat nog steeds de eerste druk verkocht wordt. En wie weet wordt er binnenkort weer een boek van Malot (1830-1907) 'gevonden', want hij heeft ruim zestig romans geschreven, waarvan er nog maar enkele verkrijgbaar zijn.

De kwaliteit van ”Het scheepsmaatje” is niet die van ”Alleen op de wereld”. Het verhaal is minder spannend en minder ontroerend. Eigenlijk weet je (te) snel hoe het gaat aflopen. Ook de personages spreken minder tot de verbeelding. Maar Malot blijft een goed verteller, die het Normandische vissersleven in de negentiende eeuw met de nodige sfeer weet te tekenen.

Ware afkomst
Het boek gaat over een goedhartige vissersjongen, Vincent, die de kleine Michelle redt van een zinkend Engels schip. Michelle is nu wees en wordt bij de familie van Vincent grootgebracht. Het dappere meisje deelt het harde leven van de vissers en wordt scheepsmaatje. Er rijzen problemen als haar ware afkomst bekend wordt. De op geld beluste Tovenaar probeert Vincent en Michelle te dwarsbomen. Gelukkig is er ook een goede genius, de schilder uit Parijs, die zich met z'n geld en drank bij de dorpelingen geliefd maakt.

De vertaling uit het Frans is niet altijd fraai. Hier en daar staan wat kromme zinnen, waarin het Frans doorschemert, zoals: „De mensen waren vriendelijk met hem” of: „Men begon te vinden dat het tijd werd.”