Pastor Payne wijst bij crisis de weg van gebed

Mannen die met
zichzelf worstelen

„Veel mannen worstelen met zichzelf, en zijn ontevreden over hun werk. Ze schieten tekort als echtgenoot en als vader in het gezin. Ze hebben moeite met gezag, en zijn diep in hun hart bang voor God. Wat is er met hen aan de hand?” Op deze wijze verwoordt Leanne Payne haar motieven om ”Crisis in mannelijkheid” te schrijven.

”Crisis in mannelijkheid” verscheen bij Navigators Boeken in de serie ”Man, vrouw en samenleving”. Eerder verschenen in deze serie onder meer de boeken van Larry Crab: ”Bouwen aan een gelukkig huwelijk”, ”Het sterke geslacht” en ”Man en vrouw”.

Op de achterzijde van de nieuwe paperback geeft Leanne Payne aan waarom ze ”Crisis in mannelijkheid” geschreven heeft. Nadat ze de genoemde vraag heeft opgeworpen, vervolgt de schrijfster: „De rolmodellen van vroeger zijn verdwenen met alle gevolgen van dien: de mannen weten niet goed raad met de seksualiteit van hun zonen en dochters. Ze blijven onvolwassen, raken steeds passiever, en zijn niet in staat zichzelf en hun gezin boven de sleur van alle dag uit te tillen.”

Op de achterzijde van dit boek wordt ook vermeld dat Leanne Payne meer dan 20 jaar ervaring heeft op het gebied van gebedspastoraat en de dienst der genezing. Dat is in dit boek duidelijk te merken, maar het wordt verweven met een stuk psychologie. Afgaande op de titel zou je kunnen denken dat dit speciaal een boek voor mannen is. De achterflap geeft echter aan dat dit ook een hoopvol boek voor vrouwen is, omdat het vrouwelijke en het mannelijke elkaar aanvullen.

Naar Zijn beeld
Het boek begint met een introductie over het begrip ”mannelijkheid”. Dit heeft niet alleen te maken met biologische kenmerken maar met heel onze persoonlijkheid, en is geworteld in God: God schiep de mens, mannelijk en vrouwelijk naar Zijn beeld (Genesis 1:26-27). Mannelijkheid is uiteindelijk niet iets dat geleerd moet worden, maar veeleer een kwaliteit die geproefd en ervaren moet worden.

Het tweede hoofdstuk laat een man in de crisis zien: Richard. Hij groeide op in het conservatieve middenwesten van de VS. Hij behoorde bij een baptistengemeente. Zijn vader was een dominante persoonlijkheid, die regelmatig dronken was. Richard ontwikkelde zich erg onevenwichtig, ook op seksueel gebied. Hij kwam tot een huwelijk, maar er waren ook homoseksuele contacten. Ten slotte raakte hij aan de drank, en kwam het tot een poging tot zelfmoord. In wanhoop redeneerde hij dat God hem misschien net als Ezau vanaf het begin gehaat zou hebben en hem bestemd had voor een persoonlijke kwelling van perversie en gebrokenheid.

Het keerpunt kwam toen Richard een christenbroeder, John, ontmoette, die echt voor hem openstond. „Zijn gezicht vertelde me, en hij vond uiteindelijk de woorden om me te vertellen, dat God dit monster binnen in me zou gaan verpletteren, en me zou genezen, en dat het Zijn Geest was, die ik nodig had.”

Genezend gebed
Dan volgt op pagina 31 een passage die kenmerkend is voor heel dit boek: „John stuurde hem onmiddellijk naar mij (Leanne Payne, red.) voor genezend gebed. Richard bedacht, hoe opmerkelijk het was, dat hij binnen een paar uur tijd zijn verhaal opnieuw vertelde. We waren nu klaar om te gaan bidden voor de genezing van Richards herinneringen, zodat hij in staat zou zijn om zijn mannelijke kant, waarvan hij afschuwelijk vervreemd was, te erkennen, te aanvaarden en zich eigen te maken. En we baden voor genezing van zijn mannelijke wil. Dat is geen klein gebed, maar God moedigt ons aan omvangrijke gebeden te bidden, gebeden, die een leven omvatten of zelfs de wereld, waarop we leven.”

In verschillende ontmoetingen horen we van schuldbelijdenis, gebed met handoplegging voor bevrijding en genezing van zijn denken. En dan zegt de schrijfster op pagina 21: „Toen sprak ik de volledige vergeving van onze God uit, en vroeg de Heilige Geest nogmaals binnen te komen en alle duistere plaatsen in Richards ziel, waar deze zonden en onweerstaanbare dwangneurosen geweest waren, met licht te vullen.”

Dit brengt een radicale verandering in het leven van Richard, waardoor hij thuis als man en vader goed gaat functioneren, en ook in zijn werk. Mensen om hem heen verwonderen zich: „Het licht van Christus barst gewoon uit die man, wat is hij een man van God!” (blz. 43).

Psychologie
Aan de hand van dit verhaal wordt in de volgende hoofdstukken het thema mannelijkheid verder uitgewerkt. In hoofdstuk 6 wordt ook de vrouw in de crisis besproken. Hier komt het verhaal van de vrouw van Richard. Tot slot vinden we in de Appendix een stuk psychologie. De vraag wordt gesteld of het echte mannelijke en het echte vrouwelijke hetzelfde is als Jungs animus en anima. Leanne Payne trekt dit toch boven een psychologische benadering uit. Het mannelijke en het vrouwelijke zijn essentiële kenmerken van de schepping, die Gods eigen wezen weerspiegelen (blz. 137).

Nadat ik dit boek gelezen had, bleven er zowel positieve als negatieve overwegingen over. Het is goed om als man na te denken over de plaats in je huwelijk en in je gezin. Wat beteken je voor je kinderen? Wij kunnen maar niet wat aan leven. Dit boek zet mannen aan het denken. Niet alleen het leven van Richard wordt beschreven. Ook anderen worden naar voren gehaald. De situaties zijn ook voor ons, in Nederland, herkenbaar.

In dit boek wordt homoseksualiteit niet aanvaard als een normale variant in seksuele geaardheid. Verder wordt terecht aangegeven dat problemen in huwelijk, gezin en werk mede veroorzaakt kunnen worden door gebeurtenissen in het verleden. Er wordt gesproken over de kracht van het gebed. Een open gesprek en samen bidden kan veel betekenen. Zie Jakobus 5.

Dit boek getuigt van de kracht van Christus' bloed en de vernieuwende kracht van de Heilige Geest. Dit zijn voluit bijbelse notities. Denk bijvoorbeeld aan 2 Korinthe 5:17: „Zo dan, indien iemand in Christus is, die is een nieuw schepsel.”

Kritisch
Toch zijn er ook negatieve overwegingen. Dit boek ademt een Amerikaans-evangelische sfeer die ons vanuit reformatorische beginselen vreemd aandoet. Zo wordt bijvoorbeeld op blz. 89 de ”vrije wil” verondersteld. Het lijkt soms of genezing van ons innerlijk een doe-het-zelfactie is, waarbij het gebed een instrument is dat al te gemakkelijk wordt gehanteerd. De indruk wordt gewekt dat mijn berouw en het bloed van Christus twee elementen zijn die elkaar aanvullen in het proces van genezing. Terwijl in de waarachtige bekering en vernieuwing het uiteindelijk toch is: niets uit ons, en alles uit Hem!

Dit boek geeft verder de indruk dat homoseksualiteit een psychische storing is die te genezen is via de weg van schuldbelijdenis, geloof en bevrijding in Christus. Daar is het laatste woord niet over gezegd. Immers, het zou ook kunnen zijn dat in sommige gevallen homoseksualiteit een aangeboren verstoring is van het mannelijke en het vrouwelijke in de mens. En dat dit als een kruis wordt ervaren, ja, als een van de diepe gevolgen van onze zondeval in Adam. Een kruis dat de Heere niet altijd wegneemt, ook niet na ernstig gebed. Dan dragen we dit mee als een scherpe doorn in het vlees, maar tegelijk geeft de Heere een rijke belofte: „Mijn genade is u genoeg, want Mijn kracht wordt in zwakheid volbracht” (2 Korinthe 12:7-9).

Ten slotte: dit boek zal de aandacht trekken, maar zal kritisch gelezen moeten worden. Moge het ons dichter bij elkaar, maar vooral dichter bij God brengen. Laat Zijn Woord voor ons een lamp voor onze voet zijn, en een licht op ons pad. Want ook voor de man in de crisis geldt het woord uit Psalm 25: „God zal Zelf zijn Leidsman wezen, leren hoe hij wandelen moet!”