Echte jongens

„Jongens lopen het gevaar dat ze geen gezond besef van hun mannelijke identiteit ontwikkelen. Zij baseren hun mannelijke identiteit niet zozeer op een positieve identificatie met vader, maar op de ontkenning van hun band met moeder. Het lijkt erop dat mannelijkheid het vermijden van het vrouwelijke is. Een jongen te zijn wordt gedefinieerd als: Ik ben geen meisje!”

Uitspraken die dr. William Pollack, klinisch psycholoog, aan het begin van ”Echte Jongens. Emotionele ontwikkeling van jongens” schrijft. Zijn boek is gebaseerd op twintig jaar ervaring met het onderzoeken en in kaart brengen van de emotionele ontwikkeling (psychologie) van jongens.

Steeds meer jongens hebben het moeilijk en steeds meer jongens zijn verward, omdat de maatschappij tegenstrijdige eisen stelt. Aan de ene kant, de nog steeds traditioneel geldende houding: een jongen moet stoer zijn, hard zijn, en vooral geen mietje. Diezelfde maatschappij (vrouwen?) vraagt van mannen om meer hun emoties te delen en te willen zorgen. Wat een tegenstelling, en dat, zo schrijft Pollack, veroorzaakt onnodig verdriet en eenzaamheid in de kindertijd, maar ook zeker in de volwassenheid.

Schaamte
Zo op het eerste gezicht lijken jongens zich prima te redden, maar wat schuilt er voor een verdriet en angst achter dat masker. Onderzoeken tonen aan dat jongens het steeds slechter gaan doen op school en dat hun zelfbeeld negatiever is dan dat van meisjes. Zijn ouders/opvoeders gevoelig voor de emotionele ontwikkeling van een jongen? Het is een complexe materie. Meisjes zijn gevoelig voor schaamte, jongens erg bang. Herkenbaar is de reactie van Peter. Hij speelde in een voetbalwedstrijd en werd na tien minuten onderuit geschopt. Zijn moeder rent het veld op om hem te troosten. Al weglopend, vechtend tegen zijn tranen, zegt Peter zachtjes tegen zijn moeder: „Niet hier, mam!”

Om gezichtsverlies te voorkomen, vertonen jongens gedrag dat varieert van het in zichzelf terugtrekken tot een woede-uitbarsting. Jongens hebben ook (verborgen) verlangens naar relaties en willen graag een goed contact hebben met hun ouders, vrienden, leraren. Het veranderen van de gedragscode, die volwassenen blijkbaar nog steeds instandhouden, moet veranderen. Is er een veilige 'troostruimte', vrij van schaamte en vernedering voor jongens, waardoor ouders/opvoeders in jongens de contactmogelijkheid naar genoemde relaties gaan ontdekken? Misschien krijgen mannen, eenmaal volwassen geworden, wat minder vaak het etiket: sociaal invalide!

Badwater en kind
Pollack beschrijft verschillende aspecten van de emotionele ontwikkeling van jongens. Aan de orde komen thema's als de macht van moeders, invloed van vaders, de groei en verandering in de puberteit, jongensvrienschappen en homoseksualiteit, vrije tijd. Voldoende stof om over na te denken.

Wie moed heeft om het gesprek over de vraag wat jongens-meisjesachtig is, aan te gaan, krijgt in dit boek veel stof tot nadenken. Niet met alles wat de schrijver zegt, hoef je het eens te zijn. Sommige gedeelten vragen een kritische leeshouding, bijvoorbeeld over de (homo)seksuele beleving. Hierbij wordt de mens als norm gehanteerd. Ook het taalgebruik verdient af en toe geen schoonheidsprijs. Toch is ”Echte Jongens” voor een kritische lezer een lezenswaardig en toepasbaar boek.