Leven met aftakeling van de geest

Twee medewerkers van de Alzheimerstichting hebben als onderdeel van het project ”Leven met dementie” een cursusboek geschreven, in samenwerking met Teleac/NOT. Het zijn psychogerontoloog Marco Blom en neuropsycholoog Rosi Reubsaet. De bedoeling van het studieboek is een gids te zijn op de lange weg van zorgverlening aan een dementerende naaste: vanaf de periode van twijfel en vragen rondom de diagnose tot het eventuele moment van opname in een verpleeghuis.

Na een korte inleiding wordt in het eerste hoofdstuk veel informatie gegeven over de werking van het geheugen en het verschil tussen normale vergeetachtigheid en geheugenproblemen bij dementie. De werking en de opbouw van de hersenen worden op een duidelijke manier uiteengezet. Medische informatie wordt afgewisseld met een voor ieder herkenbaar praktijkverhaal. In kleur en in apart omrande kaders staan samenvattingen en extra informatie. De schrijvers zijn erin geslaagd een zo ingewikkelde en complexe materie als de werking van geheugen en hersenen op een toegankelijke manier te beschrijven.

Verschijnselen
Hoofdstuk 2 combineert de beschrijving van de verschijnselen van dementie met hoe je ermee om kunt gaan. Het gaat om veranderingen in taalgebruik, problemen in de oriëntatie, onhandigheid in dagelijkse handelingen, problemen in de herkenning van voorwerpen, traagheid in denken en gedragsveranderingen. Overzichtelijk staan tien signalen vermeld die mogelijk wijzen op dementie.

De verschillende vormen van dementie en de vraag naar erfelijkheid komen in hoofdstuk 3 aan de orde. Het proces van diagnosestelling wordt beschreven, en welke onderzoeken daarbij plaats kunnen vinden.

Het vierde hoofdstuk staat in het teken van reacties van de patiënt op zijn ziekte en de emotionele reacties en verwerkingsprocessen van de directe verzorger.

In het laatste hoofdstuk ligt de nadruk op adviezen aan de zorgende partner (of familielid) om de zorgverlening zo lang mogelijk in de thuissituatie vol te houden. Bij het voortschrijden van het dementieproces moet de verzorger steeds meer taken, zowel praktisch als psychisch, van de ander overnemen: het wordt zorgen voor twee!

Een lijstje met regels om de zorg te kunnen volhouden, een soort invultest om zelf de ernst van de belasting te meten, een schema om moeilijk te hanteren gedrag te observeren en te beschrijven zijn allemaal praktische hulpmiddelen die de verzorger, én voor zichzelf én samen met andere helpers van het steunsysteem, van dienst kunnen zijn. Ook worden in dit hoofdstuk aandachtspunten genoemd, waarop gelet moet worden om de dementerende thuis in een veilige omgeving te kunnen laten functioneren.

Gedachte- en leefwereld
Ten slotte bevat het boek een beknopte literatuurlijst en een overzicht van adressen van de Alzheimerstichting en de regionale verenigingen.

Elk hoofdstuk begint met een gedicht waarin de gedachte- en leefwereld van de dementerende mens beschreven wordt. Het boek leest prettig, de lay-out is goed verzorgd, via de inhoudsopgave is snel de gewenste informatie te vinden. Veel zaken worden kort aangestipt. Het boek is geschikt voor een eerste oriëntatie ten aanzien van dementie.