Achtergronden bij het
Liedboek voor de Kerken

Gebruikers van het Liedboek voor de Kerken kunnen met de aanschaf van het Compendium hun voordeel doen. Dichters en componisten lichten hierin hun bijdrage aan deze uitgave toe. Daarmee komen we dicht bij de bron.

Om te voorkomen dat beweegredenen van dichters en componisten in het vergeetboek zouden raken, werd hun eind jaren zestig gevraagd op papier te zetten hoe hun lied, vertaling of bewerking voor het Liedboek tot stand was gekomen. De reacties kregen een plek in het Compendium, wat deze uitgave iets authentiek geeft. Boekencentrum verzorgde een heruitgave.

De gevolgde werkwijze heeft een keerzijde. Ieder mocht namelijk zelf aangeven wat hij belangrijk vond. De een had daarvoor meer woorden nodig dan de ander. Ieder legde zijn eigen accenten. De redactie stelt dan ook eerlijk dat dit boek „uniek is in zijn onevenwichtigheid.” Het lukte de samenstellers niet alle meewerkenden op één lijn te krijgen, omdat deze zich „voor het overgrote deel maar moeilijk laten instrueren.”

Al is het boek niet evenwichtig wat de geboden informatie per lied betreft, het bevat wel een schat aan bruikbaar materiaal. De opzet is voor alle liederen gelijk. Zo geeft de toelichting bij Lied 299, ”Voor alle heil'gen in de heerlijkheid”, informatie over de dichter William Walsham How, over de tekst en over de componist Ralph Vaughan Williams. Ten slotte volgen een analyse van de melodie en een aanwijzing voor het tempo. De teksten worden niet regel voor regel geanalyseerd, maar globaal toegelicht.

Wat opvalt, is dat niet alle bijdragen even diep afsteken. Kritiek mocht blijven staan. Dr. J. W. Schulte Nordholt meldt bij Lied 140 dat hij het betreurt dat het eerste gedeelte van het ”Quem pastores laudavere” als zelfstandig lied in het Liedboek is opgenomen.

Kerklied
De toelichting op de liederen vormt de kern van het boek. Daaromheen is een aantal zinnige artikelen over het kerklied gegroepeerd, onder meer ”Kerkzang in de lage landen”, ”De melodieën van het Geneefse Psalter” en ”Het kerklied van luthersen huize, muzikaal bezien”. Ook het ontstaan van het Liedboek wordt uit de doeken gedaan.

Waardevol zijn de alfabetisch gerangschikte biografische gegevens van dichters en componisten. We krijgen informatie over zowel Vondel als Huub Oosterhuis, over Revius en Adriaan C. Schuurman. Overigens zijn de persoonsgegevens niet volledig. Deze derde druk van het Compendium is namelijk een ongewijzigde versie van de tweede druk uit 1978, die een jaar na de eerste uitgave verscheen.