Volkswijsheid
voor elke dag

„Snurken? Leg een natte spons op de mond en het is over. Doet het hart pijn van verdriet? Boslucht en het gezelschap van een vriendelijk mens doen wonderen.” Paul van Zummeren speurde in talloze archieven en maakte een bloemlezing van eeuwenoude volkskalenders.

In almanakken noteerden onze voorouders alles wat zij wisten over onder meer het weer en de geneeskunde. Verder schreven ze er allerlei handzame tips voor huis, tuin en keuken in. Ook jaarlijks terugkerende handelingen die moesten worden verricht in de stal, op het veld of binnen het gemeenschapsleven kregen een plaats in de almanak.

In ”Volkswijsheid van dag tot dag” heeft Van Zummeren een selectie gemaakt van deze gegevens en ze gegroepeerd: dag per dag. Een afzonderlijk hoofdstuk is gereserveerd voor de feestdagen. Een heel jaar lang krijgt de lezer de dagheilige voorgeschoteld, alsmede een dag-, maand- en dierenweerspreuk, een advies uit de volksgeneeskunde, een tuin- en huistip, een weetje en een belangrijke historische gebeurtenis. Ook is het mogelijk eigen notities te maken.

Wie weinig van Rome wil weten of geen waarde hecht aan bijgeloof moet het boek niet aanschaffen. Veel spreuken zijn ontleend aan heiligenlevens en de dagelijkse weergave van een dagheilige zegt al genoeg over het boek. Geen enkele rechtgeaarde protestant zal er immers bij brandwonden voor voelen om de heilige Laurentius aan te roepen.

De vermelding van historische feiten laat te wensen over. Zo zullen veel bevindelijk-gereformeerden bij 31 oktober liever herinnerd worden aan het bevestigen van de 95 stellingen aan de deur van de slotkapel in Wittenberg door Maarten Luther, dan aan de eerste televisie-uitzending van de Vlaamse televisie in 1953.

Hoewel het onmogelijk is om iedereen te vriend te houden, is de selectie van de historische feiten tamelijk willekeurig. Want is er op 28 november nou écht niets beter te verzinnen dan dat de Belgische pater Verbist de Missiecongegratie van Scheut opricht?

Veel spreuken zijn gelukkig wél de moeite van het lezen waard, al is het de vraag of de rubricering niet beter thematisch (eten, drinken, slapen) had gekund. Een groot aantal tips is het proberen wellicht waard: „Ruzie tussen echtgenoten wordt snel bijgelegd wanneer de man bij volle maan een wortel van de grote orchis uitgraaft. Meng dat, zonder dat de vrouw het weet, door haar eten.”