Titel: Het grote lijstenboek. Nederland op zakformaat
Auteur: Nanja Steemers
Uitgeverij: Prometheus
Amsterdam, 1999
ISBN 90 5333 866 7
Pagina's: 311
Prijs: ƒ 25,00

Zakformaat

Misschien heb ik vroeger niet genoeg opgelet. In ieder geval zette ”De vaderlandse geschiedenis in 100 spelletjes” mij voor het blok. Wie Gesina ter Borch was?

En of een galjoot eerder dan een galjoen bestond? Het antwoord moest ik schuldig blijven. Natuurlijk weet iedereen dat „Ik ben makelaar in koffie en woon op de Lauriergracht, no. 37” een citaat uit Multatuli's ”Max Havelaar” is. Maar welk boek met „De portier is invalide” begint?

De speelse opzet van het boekje, honderd soorten spelletjes met honderden vragen over honderd historische onderwerpen, is leuk. Toch zou ik het boekje niet kopen, want veel meer dan een leuke uitgave is het niet. ”Koning Voetbal”, zoals de schrijver het zelf noemt, neemt bovendien een vrij prominente plaats in. En af en toe gaat Van der Lem wel een beetje erg kort door de bocht. De jarenlang voortslepende Wilhelmus-discussie wordt met acht regels afgedaan en dat is echt te kort. De Nieuw-Guineacrisis hoort bovendien in 1962 thuis en niet in 1963. Inmiddels weet ik wel dat Gesina ter Borch een zeventiende-eeuwse portretschilderes was. En dat een galjoot er natuurlijk eerder was dan een galjoen.

In ”Het grote lijstenboek. Nederland op zakformaat” ontbreken de vragen. Pagina na pagina is gevuld met eindeloze rijen managers, helden, trendsetters, Kameleon-boeken, kinderboeken, boeken, boekenweekgeschenken, dichtregels, en veel en veel meer. De invalide portier is ook hier present –hij komt uit W. F. Hermans' ”Nooit meer slapen”– evenals de makelaar van Lauriergracht, no. 37.

Er valt behoorlijk wat op ”Het grote lijstenboek” af te dingen. Hoort een Drents hunebed echt bij Nederlands mooiste gebouwen? De keuzes zijn vaak meer dan een beetje subjectief. Ronduit fout is de omschrijving van de Militaire Willemsorde (MWO) als onderscheiding voor de „moedigste Nederlanders.” Er is meer dan moed nodig om een MWO te ontvangen: „uitstekende daden van moed, beleid en trouw”! Eén lijstje ontbreekt: dat van meest zinloze boeken ooit, want daar hoort ”Het grote lijstenboek” beslist thuis.