VVD als zorgenkindje

Op de afspraken tussen minister Netelenbos en de regio Amsterdam heeft de VVD-fractie kritisch gereageerd. Woordvoerder Hofstra meent dat er sprake is van omkoping. Amsterdam zou niet zijn geïnteresseerd in het rekeningrijden op zich. Het zou vooral gaan om de bijkomende voordeeltjes die door het ministerie van Verkeer en Waterstaat zo keurig zijn geregeld. De gemeente moest wel bezwijken voor de verleiding.

Uitermate gunstig
Helemaal ongelijk heeft de VVD'er daarmee niet. Dat weet iedereen. Ook minister Netelenbos. Al zou zij woorden zoals omkoping en verleiding niet in de mond nemen. Amsterdam schiet een slordige 1 miljard gulden op met het akkoord. Van dat geld kunnen onder meer de tweede Coentunnel en de Westelijke Randweg worden betaald. Het rekeningrijden is alleen al om de aanvullende voorwaarden van het akkoord uitermate gunstig voor Amsterdam.

Omkoping of niet, een dergelijk uitgebreid akkoord is nodig gebleken. Het rekeningrijden op zich is een buitengewoon impopulaire maatregel. Aanvankelijk was er dan ook geen gemeente of regio te vinden die zich tot slachtoffer wilde maken voor de proefneming. Maanden is eraan gewerkt om toch één regio over de streep te trekken. De weerstand is in Amsterdam langzaam omgewerkt tot interesse. En eindelijk ligt er dan een akkoord.

Laatste redmiddel
Zowel minister Netelenbos als haar opponent Hofstra weet dat de proef met het rekeningrijden in een beperkte regio het laatste redmiddel is. Het was anderhalf jaar geleden nog de bedoeling dat de elektronische tol op alle snelwegen in de Randstad zou worden geheven. Mede door verzet van de VVD koos de minister echter voor proefneming in een beperkt gebied.

De uitgebreide proef rond Amsterdam moet aantonen of rekeningrijden leidt tot het tegen betaling in de file staan –in dat geval krijgt het CDA gelijk–, of dat het voldoet aan de verwachtingen. In dat laatste geval moet het leiden tot fors minder files, doordat meer automobilisten kiezen voor een andere vervoersvorm of voor rijden buiten spitstijden. Als er klinkende resultaten worden geboekt, kan er bij de burger draagvlak voor het rekeningrijden ontstaan. Daar stelt minister Netelenbos haar hoop op.

Voor de VVD is er veel minder aan gelegen dat de proefneming er daadwerkelijk komt, dat die goed verloopt en dat die leidt tot klinkende resultaten. De liberalen zien weinig in het middel. Zij zien meer in de aanleg van meer en bredere wegen. Het creëren van maatschappelijk draagvlak voor het rekeningrijden laten ze graag aan een ander over.

Handtekening
Minister Netelenbos liet onlangs weten dat zij het verbreden van wegen als laatste remedie voor het fileleed niet uitsluit, maar dat zij daartoe pas wil overgaan als andere maatregelen niet van de grond komen. Die stellingname maakt de verhoudingen ingewikkelder. Wanneer het rekeningrijden mislukt, komt het beleid van minister Netelenbos een stap dichter bij de visie van de VVD te staan.

VVD-woordvoerder Hofstra mag telkens benadrukken dat de VVD staat voor haar handtekening onder het regeerakkoord, in de praktijk maken de liberalen het de minister in de uitvoering daarvan voortdurend moeilijk. De steun van de VVD-fractie voor dit onderdeel van het regeerakkoord lijkt weinig meer dan lippendienst.

Volhouden
De VVD-fractie volhardt in haar kritiek op het Amsterdamse akkoord. De fractie kan de proef laten doorgaan en erop gokken dat die geen succes wordt. Dat kan ertoe leiden dat zij haar steun voor het beleid van minister Netelenbos ten aanzien van het rekeningrijden intrekt. Woordvoerder Hofstra heeft alle mogelijkheden opengelaten.

Hij laat zelfs de mogelijkheid open dat de proef slaagt. Maar met een klein succesje nemen hij en zijn fractie geen genoegen. Het aantal files moet door het rekeningrijden met ten minste 30 procent worden teruggedrongen, anders doet de VVD alsnog niet mee.