Advies RPF
Majesteit,
Hierbij heb ik de eer u van advies te dienen aangaande de politieke situatie die is ontstaan na de val van het kabinet-Kok II.
De huidige coalitie heeft dezelfde samenstelling als de vorige coalitie, die dit voortbestaan ook tot inzet van de verkiezingen van 6 mei 1998 heeft gemaakt. Getalsmatig bleek voortzetting ook mogelijk. Wel was er de bijzondere omstandigheid dat bij deze verkiezingen twee coalitiepartijen, te weten PvdA en VVD, een flink aantal zetels wonnen, terwijl de kleinste coalitiepartij, D66, de fractie die zich bij uitstek had vereenzelvigd met paars, liefst tien zetels verloor.
In dit gegeven vond mijn fractie vorig jaar aanleiding u te adviseren om te doen nagaan of een kabinet PvdA/VVD tot de politieke mogelijkheden behoorde.
In het verloop van het informatietraject bleek voortzetting van de coalitie in dezelfde samenstelling uiteindelijk toch de voorkeur te hebben.
D66 heeft te kennen gegeven niet langer deel te willen uitmaken van de coalitie, nu in de Eerste Kamer het wetsvoorstel inzake het correctief wetgevingsreferendum mede als gevolg van het stemgedrag van een lid van een der coalitiepartijen is verworpen.
Gelet op de lezing van D66 dat dit –zoals de heer De Graaf het verwoordde– „onherstelbaar” is, komt het mijn fractie voor dat pogingen dezelfde coalitie alsnog in stand te houden, tot mislukken gedoemd zijn. Een 'reconstructie' van een kabinet bestaande uit slechts PvdA en VVD zonder het oordeel van de kiezers te vragen, lijkt ons thans niet voor de hand te liggen. Immers, uit de formatie is gebleken dat de beide andere coalitiepartners deelname van D66 aan het kabinet cruciaal achtten, hoewel deelname op getalsmatige gronden niet nodig was. Het verloop van het debat van 19 mei jongstleden met de minister-president sterkt ons in deze opvatting.
Dit alles in aanmerking nemend, komt mijn fractie tot de conclusie dat, hoewel de val van het kabinet niet het gevolg was van een conflict tussen het kabinet en de Tweede Kamer, alleen verkiezingen de weg zullen vrij maken voor de formatie van een nieuw kabinet.
Moge God u kracht en wijsheid geven bij het nemen van een zodanige beslissing dat land en volk daarmee gediend zijn.
Met gevoelens van de meeste hoogachting,
L. C. van Dijke
