„Wiegel is iemand met principes”
Door A. de Jong
DEN HAAG – Een warme lentezon beschijnt het Binnenhof. Toch is dat, om 11 uur 's morgens, niet de oorzaak van de zweetdruppeltjes op het hoofd van sommige bewindslieden. Die houden eerder verband met de sterk opgelopen politíeke temperatuur. Kan Kok II definitief uitgezwaaid worden of valt er nog te lijmen? Standdaardopmerking tegenover de pers: „Daar zeg ik niets over. Daarover gaan we nu juist vergaderen.”
Een voor een komen ze in hun grote zwarte dienstauto's aangereden, om zich na het uitstappen zo snel mogelijk door de zich brutaal opdringende journalisten heen te wringen. Sommige bewindslieden kijken neerslachtig, de meesten doen hun best een opgewekte indruk te maken. Staatssecretaris Van der Ploeg heeft een pakje in zijn hand. „Wat zit daarin?” vraagt iemand. Van der Ploeg, nonchalant: „Een boek. Ik moet toch iets te lezen hebben tijdens de vergadering?”
De meeste aandacht van de omstanders gaat, na Kok, Borst en Jorritsma, uit naar minister Peper. Maar ook hij laat niets los. Prees VVD-senator Wiegel hem de avond daarvoor wegens zijn „ontspannen houding”? Dan zal hij ontspannen blíjven ook. „Geen commentaar”, glimlacht hij vriendelijk.
Rechtsomkeer
Ruim 4 uur zal de vergadering van het kabinet over de netelige situatie gaan duren. In de tussentijd stroomt het publiek op het Binnenhof toe. Het wordt er zo druk dat de Koningin in haar dienstauto –blijkbaar op weg naar de Raad van State– voor het Mauritshuis rechtsomkeert maakt.
Voor de toeschouwers was het gisteren een mooie kans om het hele kabinet 'in het wild' gade te slaan. Sommigen zijn bewust op het spektakel afgekomen. Zoals meneer Smeele, woonachtig in het Westland, vlak onder Den Haag. Smeele heeft op televisie het hele debat gevolgd. „Het was zó spannend. Het was een drama, een thriller.”
De Westlander, gepensioneerd onderwijsman, zag in de loop van dinsdagavond al aankomen dat het 'mis' zou gaan. „Wiegel stond zo uitgebreid met de pers te praten. Ik dacht: Daar hoor jij niet, jij moet met je kornuiten overleggen. Blijkbaar stond z'n besluit al vast.” Toen de hoofdelijke stemmingen aanvingen, wist Smeele het zeker: Wiegel gaat tegenstemmen. „Hij was erg bleek en zat dat blaadje dat voor hem lag maar om en om te draaien.”
Schoonmakers
Niet iedereen is zo doelbewust naar het Binnenhof afgereisd. Een mevrouw uit Putten (blauw mantelpakje, opgestoken haar) is met een familielid „een dagje uit.” Toen ze de Tweede Kamer wilden bezoeken, merkten ze dat daar „iets aan de hand was.” Ze zagen veel mensen met zwabbers –„Zijn dat nu schoonmakers?”– en volgden de radio- en tv-verslaggevers –want die waren het– richting het Torentje.
De dames, die met interesse alle bewindslieden langs zien komen, kunnen er niet om treuren dat het referendum gesneuveld is. „Dat gaat helemaal verkeerd zo. Daarnet vroeg een verslaggever welke regering wij dan zouden willen. Ja, liefst een met de SGP erin, maar dat gebeurt toch nooit.” Voor Wiegel, die de nacht daarvoor de Haagse politiek naar zijn hand zette, hebben de Veluwse dames respect. „Dat is nog iemand met ouderwetse principes.”
Waardering voor Wiegel heeft ook Nienke (blond haar in tientallen rechtopstaande plukjes samengeknoopt), studente aan de TU Eindhoven. Ze is met haar medestudenten bouwkunde op excursie in de hofstad om de architectuur aan het Binnenhof te bewonderen. „Maar daar komt nu niet zo veel van, ha, ha.” De Tweede Kamer is voor bezoekers gesloten; de Eerste Kamer kan wel bezichtigd worden. „De geur van het debat hing er nog. Tsjonge, wat muf, zeg!”
Vasthouden
Wat vindt Nienke van de politieke stand van zaken? „Zowel D66 als VVD heeft het goed gespeeld. Ze moeten eens een keer aan hun eigen punten vasthouden. Dat gebeurt in de politiek veel te weinig.”
Minder bewondering voor het VVD-orakel heeft J. Martinies uit Zoetermeer. De gepensioneerde ambtenaar op Economische Zaken is speciaal voor de kabinetscrisis naar Den Haag gekomen. „Ik sta sympathiek tegenover de VVD, daar gaat het niet om, maar men heeft de zaak niet meer in de hand. Wiegel heeft zijn eigen partij in problemen gebracht en meer om zichzelf gedacht dan om de duizenden kiezers achter hem. Zo zie je: mensen worden allemaal oud en dan denken ze niet meer zo helder. Blijft staan dat het referendum niet in ons staatsbestel past en dat we daar niet aan moeten beginnen.”
Pas 's middags om kwart voor 4 verlaten ministers en staatssecretarissen weer het ministerie van Algemene Zaken. Hun mededeelzaamheid is niet groter dan 's morgens. De grote ontknoping: héél het kabinet dient zijn ontslag in, zal nu echter niet lang meer op zich laten wachten. De menigte op het Binnenhof verspreidt zich. Onder hen is nog maar een enkeling die er 's morgens ook al was. Nienke en haar medestudenten zijn al lang weg. „Naar het strand.”
