Kabinet: Grondtroepen
mogelijk naar Kosovo

Deze uitkomst van het debat dat de Tweede Kamer gisteren opnieuw met premier Kok en de ministers De Grave (Defensie) en Van Aartsen (Buitenlandse Zaken) over Kosovo voerde, kwam uiterst moeizaam tot stand. Het duurde ongeveer 5 uur voordat er duidelijkheid bestond over de term ”grondtroepen”. De verwarring was op een gegeven moment zelfs zo groot dat CDA-fractieleider De Hoop Scheffer de bewindslieden van tegenstrijdige verklaringen beschuldigde. Op verzoek van SGP-woordvoerder Van den Berg was het uiteindelijk Kok zelf die uitleg verschafte.

Kok maakte daarbij duidelijk dat de opbouw of inzet van massale, offensieve grondtroepen om Kosovo te bevrijden niet aan de orde is. Maar kleinschalige acties ter ondersteuning van de luchtaanvallen of in het kader van hulp aan vluchtelingen zijn „niet uitgesloten.” Mocht dat binnen NAVO-verband worden overwogen, dan zal de Kamer daarover vooraf vertrouwelijk worden geïnformeerd.

De verwarring in het debat begon bij VVD-fractievoorzitter Dijkstal, die in zijn bijdrage pleitte voor een „verruiming” van het politieke en militaire mandaat voor de NAVO-acties. Dijkstal zei daarbij dat hij niet doelde op troepen voor offensieve grondacties of grondtroepen voor een bezettingsleger, maar wilde niet zeggen waar in VVD-kringen dan wel aan wordt gedacht. Ook D66 pleitte voor het serieus overwegen van de opbouw van grondtroepen.

Balkanoorlog
Voor een aanzienlijk deel van de Kamer was niet duidelijk of het kabinet wel met één mond sprak. Minister Van Aartsen van Buitenlandse Zaken zei dat de inzet van grondtroepen „het begin van een totale Balkanoorlog” zou kunnen zijn. En het zou de NAVO in „hevig conflict” brengen met Rusland. Zijn partijgenoot De Grave zei vervolgens dat hij „geen behoefte heeft de inzet van grondtroepen categorisch uit te sluiten.” De Grave zei in het debat „geen politieke blokkade” te hanteren, maar wel „operationele problemen te zien” bij de inzet van grondtroepen.

De minister van Defensie bleek daarbij te denken aan „kleinschalige operaties” in het verlengde van acties van de Amerikaanse Apache-helikopters, waarbij ook militairen op de grond actief worden. Hij wees erop dat de Apaches behoren tot de Amerikaanse landmacht en dat er in die zin dus al sprake is van grondtroepen. Een aantal kamerfracties zag „licht” tussen de invalshoeken van Van Aartsen en De Grave en werd pas gerustgesteld toen premier Kok de verlossende woorden sprak.

Een Apache-gevechtshelikopter heeft overigens maar twee mensen aan boord: de piloot en de schutter. Mogelijke operaties waarbij NAVO-militairen voet zetten op Joegoslavisch grondgebied, zouden kunnen worden uitgevoerd door commando-eenheden die worden gedropt vanuit Chinook-transporthelikopters om bijvoorbeeld een groep vluchtelingen te ontzetten of een 'concentratiekamp' in Kosovo te bevrijden. Die Chinooks kunnen begeleid worden door Apaches.

Vluchtelingen
Een ruime kamermeerderheid reageerde kritisch op het Europese adoptieplan dat de Europese ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken gisteren op tafel legden. De EU-lidstaten willen honderdduizend Kosovaren „adopteren” die in Albanië opvang zullen krijgen. Nederland zal zich ontfermen over 4000 tot 5000 vluchtelingen.

Het plan kan wel rekenen op grote steun van regeringspartij VVD. Het liberale kamerlid Kamp noemt het adoptieplan „een mooie oplossing.” De VVD heeft steeds fel gepleit voor de opvang van Kosovaarse vluchtelingen in de eigen regio. Kamp benadrukte opnieuw dat de EU-lidstaten de politiek van etnische zuiveringen van president Milosevic niet in de kaart moeten spelen door vluchtelingen hierheen te halen.

De coalitiepartners PvdA en D66 waren minder lovend. PvdA-kamerlid Albayrak toonde zich teleurgesteld over de uitkomst van het EU-overleg en noemde het „een rare zijsprong.” De opvang in de eigen regio komt niet goed van de grond. Zorgen voor meer hulp bij de opvang in Albanië is volgens haar „een stap terug.” Oppositiepartijen CDA en GroenLinks leverden zware kritiek op de uitkomst van het EU-overleg.