Nederlandse F-16's ook in actie

Uitvalsbasis voor de toestellen met het rood-wit-blauw is de luchtmachtbasis Amendola bij Foggia in Zuid-Italië. Die werd begin dit jaar betrokken, nadat de Nederlanders jarenlang op Villafranca in het noorden van Italië hadden gebivakkeerd. Er staan 16 Nederlandse F-16's op Amendola: 12 van de vliegbasis Leeuwarden en 4 uit Volkel. De 16 maken deel uit van een samenwerkingsverband met de Belgische luchtmacht. In totaal staan er op Amendola 26 F-16's.

De gevaarlijkste missies worden gevlogen door de Nederlandse F-16's die de zogenaamde Midlife Update (MLU) hebben gehad. Bij die operatie wordt het toestel volledig binnenstebuiten gekeerd en voorzien van geavanceerdere techniek en modernere bewapening. Zo hangt onder de MLU-kisten de ”Maverick”, een zware slimme bom die via infrarode besturing naar een door een ander toestel aangestraald doel geloodst kan worden.

Iedere Nederlandse F-16 gaat voor een slordige 16 miljoen gulden door de MLU-molen. De luchtmacht beschikt over 108 toestellen. De MLU-toestellen moeten tot het jaar 2010 in de lucht kunnen blijven. Er wordt bij de luchtmacht al volop nagedacht over de opvolger van de F-16. De Amerikaanse Joint Strike Fighter is absolute favoriet.

Luchtgevechten
Commandant van de Nederlands/Belgische eenheid is luitenant-kolonel J. Abma van het 322 squadron van de luchtmachtbasis Leeuwarden. Hij poetste gisteravond de risico's van de actie niet weg. „Ik sluit luchtgevechten met de Serviërs zeker niet uit. Het zijn geduchte tegenstanders.”

Hoewel Abma de Serviërs in hun Mig-21- en Mig-29-toestellen erkent als een tegenstander van formaat, ziet hij een eventueel treffen niet somber in. Tegenover het ANP verklaarde hij: „We hebben nu wapens die een veel groter bereik hebben en waarmee je ze al van ver kunt raken voordat ze te dichtbij komen. Het is alsof twee mensen vechten waarbij de ene een kleine stok heeft en de andere een lange lat.” Abma doelt hiermee op de nieuwe Amraam-raketten, waarmee de nieuwste F-16's zijn uitgerust en die een bereik hebben van 30 à 50 kilometer.

Deze raketten kunnen een tegenstander ook van voren of van opzij treffen. Hierdoor hoeft een F-16-piloot zich niet langer achter een vijandelijk toestel te manoeuvreren om een raket af te schieten, zoals bij de hittezoekende sidewinder-raketten nog wel het geval was.

Zilverpapiertjes
Abma erkent dat de spanning onder zijn manschappen de laatste dagen is toegenomen. Er wordt echter alles aan gedaan om de piloten te leren hoe ze daarmee moeten omgaan. Zo kunnen de piloten, die van de pers worden afgeschermd, veel aan elkaar kwijt, weet Abma. Volgens hem voelen de vliegers zich ook al veel beter als ze weten wat ze kunnen verwachten in verschillende situaties en wat ze dan precies moeten doen. Daarom worden alle risico's van te voren goed doorgesproken en „moeten de piloten kennen wat ze behoren te kennen”, aldus de overste.

Om te voorkomen dat een piloot tijdens een luchtgevecht wordt neergeschoten, kan hij ook zelfbeschermende maatregelen nemen. Zo kan hij zogenoemde ”flares” uitstrooien als hittebron om een naderende, warmtezoekende raket te misleiden. Ook kunnen zilverpapiertjes worden uitgestrooid om de radar van de tegenstander in verwarring te brengen.

De F-16's op de basis Amendola kunnen, afhankelijk van hun missie, worden voorzien van verschillende wapens. De sidewinder-rakketten en/of de geavanceerde Amraam-raketten zijn vooral bedoeld voor een luchtgevecht met andere toestellen. Daarnaast kunnen de vliegtuigen worden voorzien van de eveneens vernieuwde Maverick. Via een tv-schermpje in de neus van de raket en in de cockpit kan de piloot het doel zien waar de raket zichzelf naartoe stuurt. Deze zeer kostbare „slimme wapens” worden vooral gebruikt tegen hoogwaardige doelen, zoals commandocentra en radarposten. Ze boren zich eerst een weg door beton of staal alvorens te ontploffen. Ten slotte zijn er de zogenoemde „domme bommen”, de 500- en 2000-ponders, die niet geleid worden, maar boven hun doelen worden afgeworpen.

Fregat
Naast de F-16's heeft het Nederlandse leger nog meer materieel in het gebied. Zo staat op de basis Sigonella een Orion-patrouillevliegtuig van de marine gereed. In de Adriatische Zee dobbert het fregat Bloys van Treslong, met Goalkeeper-luchtverdedigingssysteem (4200 patronen per minuut), Sea Sparrow-afweerraketten (voor inkomend geschut van langere afstand) en een Lynx-boordhelikopter. Aan boord van het fregat zijn 165 mannen en vrouwen.

Verder zit in Macedonië de NAVO-Extraction Force. Nederland doet daar mee met genie, helikopterpersoneel (voor drie Chinook-transporthelikopters), bewaking en sinds zaterdag de Mortier Opsporings Radar Batterij. Totaal aantal militairen: 235. Bij elkaar zijn er ruim 500 Nederlandse militairen actief, afgezien van de ongeveer 1100 in Bosnië.