Het Wapen kraakt noten

Terwijl er op de achtergrond gewoon werd gesleuteld aan twee Orion-patrouillevliegtuigen –„het werk moet doorgaan”– wisselde de wacht bij de marechaussee. Met muziek, wapengekletter en natuurlijk de overdracht van het vaandel.

Fabius, die officieel met pensioen gaat, zit echter geen dag zonder werk. Hij wordt adviseur bij de afdeling mensensmokkel van de Immigratie- en Naturalisatie Dienst (IND). Het afscheid van de marechausseebaas kreeg een zuur tintje toen vorige week bekend werd dat minister De Grave van Defensie weigerde Fabius een extra ster op de schouders te plakken. Fabius wilde bij de IND graag in dienst treden als luitenant-generaal. De Grave stak daar een stokje voor.

Generaal-majoor Fabius waarschuwde in zijn afscheidsrede vooral voor de schade die afwijkende acties van individuele marechaussees kunnen toebrengen. „We hebben een hoog besef van ons pakket waarden en normen. Maar soms lijkt het erop dat de drempel voor sommigen wel heel laag ligt om niet alleen een mooie organisatie, maar ook de mensen daarin te beschadigen.” De vertrekkende topmilitair doelde daarbij onder meer op misdragingen van marechaussees tijdens een VN-missie in Angola en laatstelijk de seksuele praktijken van een wachtmeester op Schiphol.

Wangedrag
Fabius droeg het bevel over aan generaal-majoor C. Neisingh (54). De Grave schoof vorig jaar oktober Neisingh naar voren nadat brigadegeneraal K. Roos van de functie afzag. Roos was niet volledig onomstreden. Hij zou wangedrag van Nederlandse VN-militairen in Angola hebben willen wegmoffelen. Ook zijn rol bij de debriefing van Srebrenica-militairen is dubieus. Verder zou Roos verantwoordelijk zijn voor een zware ontploffing op vliegbasis Soesterberg, waarbij twee mannen gewond raakten.

De nieuwe commandant van de marechaussee pakte op dat punt onmiddellijk uit. Hij toonde weinig waardering voor de manier waarop de pers met de aanvankelijk beoogde opvolger van Fabius, generaal Roos, was omgegaan. „Ook uw beoogd opvolger generaal Roos werd in het mediageweld betrokken en besloot daarop een functie in New York te aanvaarden. Hij had hier moeten staan en ik had mij erop verheugd om als zijn tweede man de komende jaren in te gaan”, stelde de nieuwe marechausseecommandant.

Positief
Het feit dat de marechaussee er in de maandag verschenen Hoofdlijnennotitie zonder kleerscheuren van afkomt, dankt de club volgens Neisingh aan „de mannen en vrouwen uit onze organisatie die in het verleden hun werk naar behoren hebben verricht.” Een pijnlijke opmerking voor de aanwezige bevelhebbers van landmacht, marine en luchtmacht, die wel moesten inleveren.

Overigens zijn de bazen van de krijgsmachtdelen opmerkelijk positief over de bezuinigingen van De Grave. In een door de afdeling voorlichting van Defensie geleid mediaoffensief mochten de generaals Schouten (landmacht), Droste (luchtmacht) en vice-admiraal Van Duyvendijk (marine) duidelijk maken dat de uitwerking van de door het regeerakoord opgelegde bezuinigingen van 375 miljoen per jaar voor hen aanvaardbaar is. Maar na vier bezuinigingsoperaties binnen tien jaar tijd is het wel welletjes, klonk de waarschuwing. Het personeel moet duidelijkheid hebben. Een volgende bezuinigingsronde is niet meer te verkopen, liet de militaire top doorschemeren.

De reacties van de verschillende bevelhebbers verschenen woensdag eerst in de dagbladen Telegraaf, Volkskrant en NRC. Vervolgens mochten de generaals 's avonds in de rubriek 2Vandaag het televisiekijkend publiek gezamenlijk toespreken. In deze krant werd overigens dinsdag de indruk gewekt dat de luchtmacht haar fotoverkenningstaak zou verliezen. Een woordvoerder laat weten dat dat niet zo is. „Het 306 squadron wordt opgeheven, maar de taak wordt verdeeld over andere squadrons.”