Fileberichten móesten veranderen

Dát er iets veranderen moest aan de wijze van berichtgeving over het dagelijkse fileleed en de calamiteiten op de weg, was al een paar jaar duidelijk. De lijsten werden steeds lijviger en het voorlezen ervan duurde soms onaanvaardbaar lang. Het KLPD vond er in eerste instantie iets op door alleen nog de files vanaf een bepaalde lengte te noemen. Echt blij was men er zelf niet mee, ook gezien het feit dat een niet gelezen file van 3 kilometer bij een vast knelpunt veel langduriger kan zijn dan eentje bij een incident dat slechts kort voor 8 kilometer narigheid zorgt. En werd tijdens een spits de meetlat van het KLPD wat hoger gelegd vanwege het grotere aanbod, dan vervielen opeens de files waar je nog steeds in stond. Dat zorgde voor verwarring en ergenis.

J. Lorsheijd, chef actuele informatie van de ANWB, betreurt het beeld dat de afgelopen dagen in veel media werd opgetekend als zou de “vlotte ANWB” de “tuttige KLPD-manier” wel eens even verbeteren. Omdat de lange lijsten van files zijn vervallen en de verkeersberichten in een wat journalistieker jargon worden voorgedragen, zou het gaan om flitsend tegenover duf, maar daarvan is geen sprake, zegt Lorsheijd. „Wij hebben de grootste waardering voor het vele werk dat het KLPD jarenlang heeft gedaan op dit terrein”. De reden van de ingrijpende verandering is ingewikkelder.

Versnippering
„Ruim twee jaar geleden lag het initiatief bij Rijkswaterstaat (RWS). Daar vroeg men zich af hoe de verkeersinformatie van de toekomst er uit moest gaan zien. Driebergen bediende de publieke zenders en een enkele andere, bijvoorbeeld Sky Radio. De ANWB had vier commerciële radiostations en de regionale zenders als afnemers. Het aantal media nam nog steeds toe, ook in de vorm van pieperdiensten, buzzercentrales en andere voorzieningen, die zich ook met verkeersinformatie gingen bemoeien. Door de toenemende versnippering dreigden er diverse stromen met verschillende informatie naast elkaar te gaan bestaan. En dat is, zeker bij verkeersinformatie, niet de bedoeling”.

Rijkswaterstaat benaderde ANWB en KLPD met de vraag of beide organisaties mee wilden werken aan het optuigen van één nieuwe centrale. „En dat was prima”, aldus Lorsheijd. „De drie partijen timmerden een jaar lang aan een proto-TIC”, waarbij TIC staat voor Traffic Information Centre. „Na dat jaar werd besloten tot de oprichting van TIC-Nederland, waarbij het KLPD koos voor het verzamelen van de informatie en de ANWB voor de distributie ervan”.

Toen deze zomer bekend werd dat 'Driebergen' zou stoppen met het doorgeven en dat de ANWB het over zou nemen, ontstond er onrust, vooral omdat de NOS alarm sloeg over het feit dat er voortaan betaald zou moeten worden voor het krijgen van de verkeersinformatie. Lorsheijd: „Het argument van gratis of niet gratis is de afgelopen maanden breed uitgesponnen in de pers, maar dat is onzin, want het gaat slechts om 12.500 gulden TIC-bijdrage op jaarbasis. Peanuts op de miljoenenbegrotingen van omroepen, en is absoluut niet de moeite waard om die stennis over te maken”.

Ideale medium
De TIC-centrale, sinds mei volledig operationeel in Utrecht, is het ideale medium voor nauwkeurige inwinning van gegevens, zegt Lorsheijd. „En de nieuwe manier van doorgeven aan de luisteraar zal de komende maanden echt wel wennen, daar is ook goed onderzoek naar gedaan. We beginnen standaard met een algemene indruk, over de drukte of juist de rust. Vervolgens komen zo nodig de mededelingen over mist, storm, ijzel en dergelijke. Daarna volgen bijzonderheden als ongevallen en bommeldingen op stations”.

Na de bijzonderheden volgt de verkeerssituatie rond de vier grootste steden, in de vaste volgorde Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Rotterdam, gevolgd door de 'rest' van het land. „De meeste narigheid zit nu eenmaal toch in de Randstad”. Voor een 24-uursparaatheid beschikt Lorsheijd over 24 mensen die kunnen presenteren, „allemaal verkeerskundigen, die dus ook weten waar ze het over hebben”. Onder die 24 zitten acht speciale spitsmedewerkers, die parttime voor de ochtend- en avondspits beschikbaar zijn. Van de resterende zestien fulltimers zijn er acht speciaal geselecteerd en opgeleid om de service op het halve uur te geven, in een dialoog met radiopresentatoren en dj's. „Op de hele uren een monoloog, op de halve uren een dialoog”.

Eind dit jaar, begin volgend jaar zal de nieuwe opzet worden geëvalueerd, voorafgegaan door een grootscheepse enquête onder weggebruikers. „De nieuwe presentatie is bedacht door een club van deskundigen en leken: presentatoren, verkeersdeskundigen en een paar gemiddelde luisteraars. Over een paar maanden weten we of ze gelijk hebben gehad met het opstellen van dit creatieve protocol”.

Het aantal klachten over de nieuwe manier van presenteren bleef tot op heden beperkt tot „ongeveer tien reacties”. Lorsheijd: „Daar zullen best nog wat brieven of telefoontjes bijkomen, maar tot nu toe vinden we dat aantal heel erg klein. Van die tien waren er ook nog eens twee positief en twee neutraal”.

In Driebergen was men deze week wat somber gestemd over de nieuwe situatie. De vaste namen –Jelles Bode, Frieda Chevalier, Arie Koot en vele anderen– komen niet meer door de ether tot de weggebruiker. Een aantal van de 'oude werkers' zit nu in de TIC-centrale, maar 'vervalt' als bekende Nederlander.

KLPD
A. Folgerts, woordvoerder van het KLPD, vindt het alleszins te begrijpen dat verschillende collega's hun treurnis hebben uitgesproken. „Daar is ruimte voor; het was voor hen een mooie, dynamische baan, waar ze erg aan gehecht waren en ook heel bedreven in waren geraakt”. Van de vijftien filelezers werken er nu negen bij het TIC, zes bleven in Driebergen en leveren nu informatie aan de Utrechtse centrale.

„Verder is het natuurlijk wel zo dat het ons niet is overkómen, we hebben er zelf aan meegewerkt”. Hij schetst de situatie uit de begintijd van het KLPD (toen nog AVD). „De Porsches op de weg waren onze detectoren en doorstroming was nog nauwelijks aan de orde. Alleen calamiteiten zorgden voor oponthoud, of feestdagen. Inmiddels zijn we natuurlijk twee decennia verder en ligt het land vol detectielussen, die 90 procent van de informatie leveren. Verzamelen, duiden, bijna alles gebeurt elektronisch, al komen er natuurlijk nog steeds ook politieogen aan te pas.

Behalve dat alles steeds meer elektronisch werd geregeld, kwamen er steeds meer afnemers: teletekst, GSM, de Seiko-messagewatch en noem maar op. De exclusiviteit van de radio als medium voor verkeersinformatie was al lang weg. En al werd de verkeersinformatie bij de politie geboren, er is natuurlijk niks mis mee als die taak na 26 jaar nu door een ander wordt uitgevoerd. Het gebeurt nu ook 24 uur rond, terwijl het KLPD van 's avonds tien tot 's morgens zes gesloten was voor verkeersinformatie”.