„Verborgen code zondagsarbeid”

RMU-directeur P. Schalk zegt „keiharde bewijzen” te hebben dat bedrijven bewust een beleid voeren om sollicitanten met gewetensbezwaren tegen zondagsarbeid buiten de deur te houden. „Tijdens het sollicitatiegesprek wordt gevraagd hoe de kandidaat over zondagsarbeid denkt. Men neemt kennis van het antwoord en het gesprek gaat gewoon door. De sollicitant wordt afgewezen, maar krijgt niet te horen dat zijn bezwaren tegen zondagsarbeid de werkelijke reden waren”.

Nieuwe beleid
Schalk zegt hierover zeer betrouwbare informatie te hebben ontvangen. „Mensen die nauwe contacten onderhielden met een sollicitatiecommissie, kregen te horen dat er niemand meer werd aangenomen die tegen zondagsarbeid was. Dat was het nieuwe beleid”.

Bij een ander bedrijf kwam het zelfs in een voorstel aan de ondernemingsraad te staan. Na contact met de RMU besloot de OR overigens niet in te stemmen met deze wijziging van het aannamebeleid. Niettemin is Schalk ervan overtuigd dat de beleidswijziging gewoon zal worden doorgevoerd.

Zijn organisatie wordt de laatste tijd steeds vaker geconfronteerd met het oprukkend verschijnsel van de zondagsarbeid. „De achterban krijgt er in toenemende mate mee te maken. Wij maken ons hierover grote zorgen. De gereformeerde gezindte wordt door de 24-uurseconomie veel harder getroffen dan zij zich op dit moment realiseert”.

De ontwikkeling wordt volgens hem versneld door gewijzigde wetgeving. „Door de verandering van de Arbeidstijdenwet heeft het bedrijfsleven tegenwoordig ruimere mogelijkheden. Veel bedrijven maken daar gebruik van”. De openstelling van winkels op zondag brengt de RMU-achterban eveneens in de problemen.

Schalk zegt ervan overtuigd te zijn dat lang niet alle gevallen op dit gebied bij de RMU worden gemeld. „Het overkomt ons heel vaak dat we tijdens lezingen in het land te horen krijgen: Zondagsarbeid? O, daar heeft mijn broer of neef of zwager ook mee te maken”.

Oproep
Vanwege de ernst van de ontwikkeling roept hij de reformatorische achterban ertoe op alle gevallen bij de RMU te melden. Hetzelfde geldt voor werknemers of sollicitanten in de gezondheidszorg die de gevolgen ondervinden van hun standpunt inzake abortus en euthanasie.

„Een verpleegkundige heeft een tijdelijke aanstelling en functioneert tot volle tevredenheid. Toch krijgt ze geen vaste aanstelling. Via via hoort ze dat ze die ook niet zal krijgen omdat ze tegen euthanasie is. Het is een geval dat aan de praktijk is ontleend”.

De RMU denkt er nu sterk over gedupeerden door te verwijzen naar de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) en hen daarbij juridisch te begeleiden. „Wij vinden dat in veel van dit soort gevallen sprake is van discriminatie op grond van levensovertuiging”.

Schalk erkent dat het vaak lastig is de discriminatie te bewijzen. Sollicitanten worden met een kluitje in het riet gestuurd terwijl richtlijnen over het weren van mensen die niet op zondag willen werken, zorgvuldig geheim worden gehouden. „Toch heb ik uit contacten met leden van de commissie begrepen dat zij middelen heeft om de werkelijke reden van een afwijzing te achterhalen. In de reactie van de commissieleden klonk een zekere aanmoediging door om zulk soort zaken aan te brengen”.

De RMU maakte tijdens de totstandkoming van de Algemene wet gelijke behandeling actief deel uit van het Beraad Geestelijke Vrijheid. De organisatie was bezorgd dat de identiteit van christelijke instellingen gevaar liep doordat zij beknot zouden worden in hun personeelsbeleid.

Schalk: „Onze bezwaren tegen deze wet zijn door uitspraken van de commissie wel enigszins weggenomen maar de toekomst blijft onzeker. Anderzijds zeg ik: Waarom zouden we de commissie niet inschakelen als onze mensen er bescherming kunnen vinden? Bovendien heeft de commissie zich ontwikkeld tot een instituut dat serieus wordt genomen. De uitspraken van de commissie leggen gewicht in de schaal. Ongetwijfeld zal ze ook uitspraken doen waar we om levensbeschouwelijke redenen niet gelukkig mee zijn, maar dat doet de rechterlijke macht ook. Toch is dat nooit een reden geweest om de rechter dan maar niet in te schakelen. Zo ligt het ook ten aanzien van de commissie”.

Schuchter
De RMU-directeur stelt vast dat met name sollicitanten de dupe zijn van de oprukkende zondagsarbeid. „Voor werknemers wordt vaak wel een regeling getroffen. Dat is bij ons aan de orde van de dag, hetzij in verband met een nieuwe cao of vanwege fusie of reorganisatie. Mensen die al in dienst zijn, worden niet zo maar op straat gezet. Maar men zorgt er gewoon voor dat er geen nieuwe mensen met bezwaren tegen zondagsarbeid meer bijkomen”.

Sommige sollicitanten reageren vrij laconiek op het beleid van bedrijven met betrekking tot zondagsarbeid. „Daar wil ik niet eens meer werken”, luidt hun reactie. Toch raadt Schalk aan ook in dat geval de RMU op de hoogte te brengen. „Als iedereen het laat lopen, weten we zeker dat het proces gewoon doorgaat”.

Ook roept hij sollicitanten ertoe op tijdens het sollicitatiegesprek eerlijk voor hun standpunt uit te komen wanneer ernaar wordt geïnformeerd. „In de eerste plaats ben je dat als christen aan je zelf en je omgeving verplicht. Maar stel dat je wordt aangenomen en je zou op zeker moment worden geconfronteerd met zondagsarbeid, dan sta je juridisch erg zwak als je pas dan je bezwaren uit. Helaas zijn veel christenen op dit punt erg schuchter. Dat is nergens voor nodig. We leven in een pluriforme samenleving waarin blijkbaar iedereen mag zeggen wat hij denkt, voelt, beleeft en gelooft. Waarom zou dat niet voor ons gelden?”