„Dit had niemand ooit vermoed”

Anjum; het uiterste noorden van Friesland. Borden langs de polderweg attenderen op loslopende koeien. Ook hier bepaalt de spitse kerktoren het dorpsbeeld. De plaatselijke jeugd stoeit deze zaterdagavond met vuurwerk.

Aan de rand van het dorp staan een commandowagen en politiewagens geparkeerd. Het speurwerk van rechercheurs is aan het oog onttrokken. Twee bewakers voor pension Het Station houden kijkers op een afstand van de plaats waar de lichamen zijn opgegraven. „Absurd toch, wat hier is gebeurd?” zegt W. Douma, woonachtig op steenworp afstand van het pension, waar rook uit de schoorsteen kringelt.

Vast
Spilfiguur in de Anjumer affaire is de gearresteerde 52-jarige biologe drs. Marian van der E. Ze is sinds anderhalf jaar woonachtig in Anjum en beheert het pension, dat volgens de dorpsbewoners vooral opvang biedt aan ex-gedetineerden.

Twee weken geleden is de vrouw door de politie aan de tand gevoeld toen in haar pension 2100 hennepplanten zijn gevonden. Na twee dagen is ze vrijgelaten. Nu zit ze weer vast. Een andere verdachte is een 40-jarige vrouw uit Borne. De laatste blijft in ieder geval tot en met morgen in hechtenis.

Vaststaat dat de ene opgegraven dode, de 26-jarige Louw de Jong uit het nabijgelegen Moddergat, vorige week met geweld is omgebracht. Aanleiding zou een geldruzie zijn tussen de 52-jarige pensionbeheerder en De Jong, die in Moddergat een woning van de biologe huurde. De identiteit van de andere persoon, tientallen meters verderop gevonden, is nog niet vastgesteld.

Uit gesprekken met dorpsbewoners blijkt dat de wat zonderlinge vrouw een bijdehante én achterdochtige indruk naliet. Een man: „Onlangs heb ik haar nog gesproken, toen ik paden heb aangelegd. Ze verzocht me vriendelijk om uit de buurt te blijven. Ze had ganzen rondlopen, die kabaal begonnen te maken als je te dicht in de buurt kwam. Tja, zo veel mensen hebben ganzen. Daar zoek je niet meteen wat achter”.

Hennepplanten
Een van de weinige Anjumers die de beheerster van nabij kennen, is de 22-jarige Jobje Hofman. De jongeman leidt een zwervend bestaan („Duits vrachtschip, kermis in Apeldoorn”) en overnachtte zodoende ettelijke weekwisselingen in het pension aan de rand van het dorp.

Volgens Hofman speelden zich met name het laatste halfjaar dubieuze zaken af binnen de muren van het pension. Bivakkeerden er eerst altijd hooguit twee caravans op het terrein, ineens stonden er tien stuks geparkeerd. „Er kwamen mannen uit het Westen. Ik weet dat iemand in wapens handelde. Het begon te stinken in het pension. Dat zal met die hennepplanten te maken hebben gehad”.

Toen de plaatselijke jeugd deze zomer lucht kreeg van de hennepteelt, heeft de biologe de plantjes –aldus de dorpsbewoners– in allerijl begraven. Spelende kinderen werden van het terrein geweerd.

De verdachte biologe heeft een dubieuze naam in de noordelijke Friese regio. Ze zou de bijnaam Satan hebben. Bewoners in het nabijgelegen gehucht Moddergat, waar de vrouw jarenlang woonde, verdenken haar ervan de hand te hebben gehad in verschillende branden. Sluitend bewijs daarvoor is niet geleverd. Ook staat niet vast of de vrouw achter de gasontploffing zit die de woning naast het pension eerder dit jaar trof. Bewoners stonden dit jaar op het punt intrek te nemen in het huis. Het vermoeden bestaat dat de pensionbeheerder pottenkijkers wilde weren.

Cameraploeg
Grote vraag is of er nog meer lichamen in of rond het pension liggen begraven. Justitie acht dat onwaarschijnlijk. Bewoners van Anjum weten dat zo net nog niet. Een klusjesman uit Groningen, die in het pension overnachtte, zou vermist zijn. Vanmiddag hebben straaljagers van de Koninklijke Luchtmacht zwartwit- en infraroodopnamen gemaakt van het terrein. Dat is, aldus Justitie, de meest effectieve methode om het uitgestrekte erf uit te kammen.

Opvallend detail: kort na het nieuws over de opgraving is een Belgische cameraploeg naar het noorden van Friesland uitgerukt. Alsof de Belgen, de laatste jaren geconfronteerd met bizarre opgravingen, extra alert zijn op dergelijke vondsten. De tijd moet uitwijzen of Anjum de geschiedenis ingaat als het gruweldorp van Friesland.