„Onze minister heeft in Kyoto
voortreffelijk werk geleverd”

Van Middelkoop nam in Kyoto geen deel aan de onderhandelingen –daar zijn ministers en ambtenaren voor– maar liep in de Japanse miljoenenstad rond als “waarnemer”. Dat waarnemerschap heeft een tweeledige functie. In de eerste plaats moet het Nederlandse parlement binnen afzienbare tijd de in Kyoto gesloten overeenkomst beoordelen. Dat gaat makkelijker wanneer een aantal parlementariërs de onderhandelingen van begin tot eind heeft meegemaakt. Zij kennen niet alleen de eindtekst, maar ook de sfeer waarin die tot stand is gekomen. In de tweede plaats kunnen politieke waarnemers reeds tijdens de conferentie 'hun' minister influisteren: met deze tekst kunt u straks onmogelijk thuis komen, of: deze verdragstekst zal het waarschijnlijk in eigen land wel halen.

Klimaatcommissie
Het hoeft geen verwondering te wekken dat het Nederlandse parlement juist Van Middelkoop als waarnemer aanwees. De GPV'er was twee jaar geleden voorzitter van de klimaatcommissie, die namens de Tweede Kamer onderzoek deed naar het broeikaseffect. Ook de andere leden van de commissie reisden vorige week af naar Japan.

Dat de Nederlandse volksvertegenwoordiging het nu gesloten klimaatverdrag af zou wijzen, is overigens niet meer dan een theoretische optie. Het zou van hoogmoed en zelfoverschatting getuigen als een klein land als Nederland niet mee zou gaan met een overeenkomst waaraan zulke gigantische inspanningen ten grondslag liggen.

Maar ook inhoudelijk is meer reden voor tevredenheid over dan kritiek op het verdrag. Van Middelkoop: „Minister De Boer heeft als lid van de Europese onderhandelingstrojka (Luxemburg, Nederland en Engeland; AdJ) voortreffelijk werk geleverd. Het verdrag dat er ligt, mag er zijn. Een belangrijk resultaat is dat nu alle grote landen erkennen dat het broeikaseffect een werkelijk probleem is. Al Gore, de Amerikaanse vice-president, gaf dat duidelijk aan. Met een verwijzing naar het feit dat 1997 het warmste jaar op aarde was sinds de tijd dat het klimaat gemeten wordt, zei hij: „The trend is clear”. Zo'n erkenning is heel belangrijk”.

Groot winstpunt
Verder is volgens Van Middelkoop „een groot winstpunt” van de conferentie dat er reductiepercentages zijn afgesproken en dat het gelukt is ook de Verenigde Staten daarin mee te krijgen. „Het Amerikaanse uitgangspunt vóór de onderhandelingen was dat ze hun uitstoot wilden stabiliseren. Als ze dan toch ingestemd hebben met een reductie van 7 procent, is dat een hele stap voorwaarts. Dat de VS daarmee 1 procent lager zitten dan Europa, vindt ik in dit licht bezien niet zo'n probleem”.

„Wel moet je afwachten hoe het Amerikaanse Congres nu gaat oordelen over het verdrag. Het is nog helemaal niet zeker of dat ermee instemt. Ik heb begrepen dat het nog wel een paar jaar kan duren voor daar volstrekte duidelijkheid over is”.

Dat relativeert het belang van de gemaakte afspraken wel. Bovendien zijn de ontwikkelingslanden erbuiten gebleven.
„Dat laatste is inderdaad een van de minpunten van Kyoto. Op dit moment zijn de Amerikanen de grootste vervuilers ter wereld, maar over tien, twintig jaar zullen dat de Chinezen zijn. Daarom is het bijzonder jammer dat het zelfs niet gelukt is om een bepaling op te nemen over een vrijwillige bijdrage van de ontwikkelingslanden. Dat wordt in een toekomstige onderhandelingsronde opnieuw een heet hangijzer”.

„In Kyoto viel er op dit punt niet meer uit te slepen. Op zich hebben de ontwikkelingslanden natuurlijk gelijk als ze ons verwijten dat wij het probleem hebben veroorzaakt en dus niet het recht hebben van hen offers te vragen. Daar komt bij dat China met zijn één miljard inwoners een geweldig gewicht in de schaal legt. Dat land heeft nog nooit een onderhandelingsronde verloren. Het trekt zich gewoon terug en zegt: wij wachten nog wel een aantal jaren”.

Europa heeft op zich genomen de uitstoot van broeikasgassen in 2010 terug te brengen met 8 procent ten opzichte van 1990. Wat betekent dat voor Nederland?
„Dat moet de komende maanden duidelijk worden, als de EU zich gaat buigen over de verdeling van die 8 procent over de verschillende lidstaten. Wat daar ook voor Nederland uitrolt, het zal voor ons land een zware dobber worden”.

„Waarschijnlijk zullen we met de uitstoot van broeikasgassen in het jaar 2000 10 procent gestegen zijn ten opzichte van 1990. Als we dan 10 jaar later 10 procent gedaald moeten zijn, betekent dat een dubbele inspanning”.

Met andere woorden: onhaalbaar?
„Met scepsis los je geen enkel probleem op. Technisch gezien is het zeker mogelijk, maar veel ingrepen zijn om economische redenen voortdurend uitgesteld. Daar moet een omslag in komen. Met fiscale stimulansen bijvoorbeeld. Het gaat om de uitoefening van ons rentmeesterschap en om onze morele plicht tegenover toekomstige generaties”.