„Kleine vliegvelden geen vuilnisvat”

UTRECHT – Om te voorkomen dat de regionale vliegvelden het 'vuilnisvat' van Schiphol worden, moeten de 'Schipholmaatregelen' onverkort worden toegepast op alle regionale luchthavens, zo vinden omwonendengroepen en provinciale milieufederaties. Voorafgaand aan de kamerbespreking van de nota Relus, komende maandag, wordt vrijdag en zaterdag actie gevoerd op alle regionale vliegvelden.

Relus staat voor de toekomstige ontwikkeling van de regionale luchthavens: Eelde, Zestienhoven, Twente, Eindhoven en Beek. In de kabinetsnota worden de financieel-bestuurlijke verhoudingen tussen het Rijk en de regionale luchthavens geregeld. Het Rijk wil af van de jaarlijkse exploitatiesubsidies, en zal bij wijze van 'afscheid' nog eenmalig investeren in uitbreiding van de kleine luchthavens. Daarnaast is er sprake van een flinke afkoopsom, zegt Fransen van de Stichting Natuur en Milieu. Twente vormt een uitzondering, omdat die luchthaven een flink bedrag krijgt uit de EU-pot.

Bemelmans van de Stichting Milieufederatie Limburg schetst de plannen die de verschillende luchthavens hebben. „Twente wil een verdubbeling van het aantal chartervluchten. Eindhoven wil tien keer zo veel zware toestellen gaan afhandelen dan nu het geval is en Beek wil openstelling van de luchthaven gedurende de hele nacht”.

Milieubeweging en omwonenden vrezen ernstige toename van overlast en onveiligheid wanneer als reactie op het noodzakelijke 'beperken' van het vliegverkeer op Schiphol –zoals het weren van bepaalde categorieën vliegtuigen– de vliegmaatschappijen uitwijkmogelijkheden zoeken op de regionale vliegvelden in de buurt van de nationale luchthaven.

Iljoesjin
Als voorbeeld gebruikt Bemelmans de aloude kwestie van de lawaaiige Iljoesjins. Toen ze van Schiphol werden geweerd, gingen de toestellen naar Zestienhoven. Vervolgens vlogen ze op Beek (Maastricht Aachen Airport) en nadat daar bij een nog net gelukte start de landingslichten werden meegenomen, werd Oostende als uitwijkplaats gekozen. „Nu zitten de Belgen er dus mee. Om verschuiving van de problemen te voorkomen, moeten de regels voor Schiphol ook van toepassing worden op de kleine vliegvelden”.

Twente en Eindhoven hebben nog een ander probleem, zegt Bemelmans. De beschermende Ke-zones –Ke is de eenheid waarin geluidsoverlast wordt uitgedrukt– zijn bij die twee luchthavens afgestemd op militair vliegverkeer. „Deze zones laten een forse uitgroei van civiel verkeer toe: rond Eindhoven bijvoorbeeld een toename van zeventien keer de huidige geluidsbelasting, binnen de nu geldende grens van 35 Ke. Een startende F-16 geeft een korte overlast, die is snel op hoogte en heeft een korte aanvliegroute bij de landing. Een toestel uit de burgerluchtvaart heeft een veel langere start, klimt langzaam en ook bij de landing maakt het lange bogen. Die gaan dan wel over dichtbevolkt gebied”.

Bij het doorzetten van de groei van het civiele luchtverkeer vrezen de milieuorganisaties een verschuiving van militair naar civiel gebruik. „Vandaar dat wij aparte deelzones bepleiten voor het militaire en het civiele deel van het luchtverkeer. Uitgangspunt moet daarbij zijn de omvang van het huidige aantal vluchten”, aldus Bemelmans.

Imago
Volgens de milieubeweging hebben de regionale overheden veel te weinig oog voor de milieu- en geluidsproblemen die het vliegverkeer in de omgeving geeft. „Steevast luidt de boodschap: Vliegen is goed voor het imago en de economische ontwikkeling van de regio. Een nut-en-noodzaakdiscussie vindt echter in de regio nergens plaats”.

„Integendeel”, zegt Bemelmans, „de indruk bestaat dat de regionale overheden, exploitanten en andere economisch belanghebbenden met open armen staan te wachten op vluchten die niet meer op Schiphol kunnen worden afgehandeld, ook als het gaat om toestellen die daar worden geweerd omdat zij te veel lawaaihinder veroorzaken”.

„Omdat er niet is gepraat over nut en noodzaak krijgt Eelde een baanverlenging, hebben Twente en Eindhoven net een baanverzwaring achter de rug en wil Beek zelfs meer nachtvluchten dan de Tweede Kamer heeft toegestaan. Het Partnership Eindhoven Airport–Luchthaven Schiphol heeft een plan gepresenteerd met belangrijke uitbreiding van het vliegverkeer vanaf Eindhoven en verlenging van de openingstijden. De baan is recent verzwaard op kosten van Defensie (ten behoeve van onder meer de KDC-10-tankvliegtuigen van de luchtmacht), maar inmiddels is vooral het aantal civiele vliegbewegingen met zware vliegtuigen sterk gestegen. Zo profiteren Eindhoven Airport en Schiphol oneigenlijk van defensie-faciliteiten”.

De 'Schipholmaatregelen' die de belanghebbenden uit de omgeving van de vliegvelden graag zien ingevoerd, houden bijvoorbeeld in een drie- of viermaal zo hoog start- en landingsgeld voor zogenaamde hoofdstuk-2-vliegtuigen (oudere, lawaaiige typen) dan voor hoofdstuk-3-vliegtuigen (de nieuwere typen), een verbod van hoofdstuk-2-toestellen tussen 18.00 en 8.00 uur en hoge start- en landingsgelden in de late avond en de vroege ochtend.

Acties
Vrijdag voeren vijftien milieu- en bewonersorganisaties actie bij alle grote regionale luchthavens, inclusief Lelystad. Tegelijkertijd wordt –met als aanleiding de klimaatconferentie in Kyoto– in zeventien Europese landen en Australië en de VS actie gevoerd tegen het groeiende luchtverkeer, onder het motto “Right price for Air Travel”.

Door N. Sterk