Risico's pil zouden meevallen

Volgens EMEA is er geen reden waarom vrouwen zouden moeten stoppen met het slikken van de derdegeneratiepil. De kans op trombose is bij de gecombineerde pil weliswaar iets groter dan bij andere anticonceptiepillen, maar is nog steeds zeer klein. Een zwangere vrouw loopt meer risico op de aandoening.

Over de kwestie woedt al jarenlang een felle discussie in de wetenschappelijke wereld. De derdegeneratiepil bevat twee hormonen (oestrogeen en progestageen); de pil van de tweede generatie alleen een progestageen.

Het agentschap stelt dat het gebruik van welke anticonceptiepil ook, trombose kan opleveren. Dat gebeurt met name in het eerste jaar dat een vrouw een anticonceptiepil slikt. De gevaarlijke bijwerking, die soms dodelijk kan aflopen, is echter zeer zeldzaam.

Bij vrouwen die geen pil gebruiken, ontstaat trombose naar schatting bij vijf tot tien van de 100.000 vrouwen. Bij vrouwen die een tweedegeneratiepil slikken, is dat ongeveer het dubbele: twintig. Bij de derdegeneratiepil is dit opnieuw een verdubbeling, naar dertig tot veertig gevallen per 100.000 vrouwen. Volgens EMEA is dat nog altijd lager dan de kans op deze aandoening die vrouwen lopen als zij zwanger zijn.

Daarom vindt EMEA het niet nodig dat vrouwen zouden stoppen met deze gecombineerde pil, die er in een-, twee- of driefasevorm is. Wel moeten artsen goed rekening houden met de bekende risico's van het pilgebruik, vooral bij jonge gebruiksters.

Kritiek
Overigens hadden twee toonaangevende wetenschappers eerder dit jaar in het VPRO-programma Argos al forse kritiek geuit op de EMEA-aanpak. De Europese organisatie heeft de industrie gevraagd een onderzoek te laten uitvoeren naar de biochemische verschillen tussen de betrokken pillen. Het bedrijf Organon trad op als coördinerend sponsor. Toen de uitkomsten bekend waren, werden die niet openbaar gemaakt.

Argos kreeg echter begin dit jaar het onderzoeksprotocol te pakken en legde dit voor aan een aantal wetenschappers. Prof. dr. F. R. Rosendaal, klinisch-epidemioloog in Leiden, stelde vast dat alle informatiestromen en alle beslissingen via de sponsor liepen. „Dat betekent dat die als een spin in het web zit. Dat wijst niet op wetenschappelijke onafhankelijkheid.”

Ook de Britse prof. M. Greaves, hoofdredacteur van The British Journal of Hematology, maakte gehakt van de onderzoeksprocedure. Hij vond het vreemd dat uitwisseling van de onderzoeksgegevens via het bedrijf liep. Ook stoorde hij zich eraan dat de studie niet is gepubliceerd voordat ze binnen EMEA is besproken. „Deze studie vraagt om een beoordeling door onafhankelijke vakmensen. Dat is een fundamentele voorwaarde. We hebben hier te maken met een studie die door de industrie is gesponsord en voor een deel door de industrie wordt uitgevoerd. De resultaten worden zonder enig weerwoord geïnterpreteerd door de autoriteiten. Dat is niet erg transparant en geeft reden tot zorg over de valide interpretatie van de resultaten.”

Literatuurstudie
In juli werd een grote literatuurstudie van onderzoeken naar de effecten van de tweede- en de derdegeneratiepil gepubliceerd in de British Medical Journal. Daaruit bleek dat vrouwen die de nieuwste anticonceptiepillen van de derde generatie slikken een 1,7 keer grotere kans hebben op spontane stolselvorming in de bloedvaten dan vrouwen die de oude pillen van de tweede generatie slikken. Bij vrouwen die voor het eerst derdegeneratiepillen slikken, is het verschil in risico zelfs drie keer zo groot. In het algemeen is het risico op trombose bij pilsliksters vijf keer hoger dan bij vrouwen die de pil niet gebruiken.

Opmerkelijk is de bevinding van de onderzoekers dat er verschil is tussen de uitkomsten van onderzoeken die zijn gesponsord door de pilproducenten en studies die uit een andere bron zijn gefinancierd. De door de industrie gesponsorde studies laten consequent een rooskleuriger beeld zien dan de niet-gesponsorde studies. Het lijkt erop dat de studie waarop EMEA zich bij de toetsing van de veiligheid van anticonceptiepillen heeft gebaseerd, in de eerste categorie thuishoort.